Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nden Yeni Ayçiçeği Türü: 1931 CL
TÜRKİYE’nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahip olan Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü (TTAE), son yıllarda artan kuraklık ve hastalıklara karşı yüksek dayanıklılık gösteren yeni bir ayçiçeği türü geliştirdi. Bu tür, 1931 CL olarak adlandırılmıştır. Özellikle Türkiye’nin yağlık ayçiçeği üretiminde önemli bir merkez olan Edirne’de gerçekleştirilen ıslah faaliyetleri, bu yeni türün ortaya çıkmasında büyük rol oynamıştır.
TTAE Müdürü Adnan Tülek, bu yeni türün iklim değişikliği nedeniyle mağduriyet yaşayan üreticilere alternatif olma beklentisi ile geliştirildiğini ifade etti. Tülek, 1931 CL’nin verim potansiyelinin de oldukça yüksek olduğunu vurguladı.
Verim Potansiyeli ve Geliştirme Süreci
Tülek, bugüne kadar 50 çeşit ayçiçeği geliştirdiklerini belirterek, “Ayçiçeği ıslah çalışmaları, enstitümüz bünyesinde 1970’li yıllarda başlamış olup, bu süre zarfında 50 adet hibrit ayçiçeği çeşidi üretilmiştir. Son olarak, 2024 yılında tescil ettirilen 1931 CL çeşidimiz de bu listede yer alıyor” dedi.
- Sulama yapılmayan alanlarda 280 kilogram civarında bir verim potansiyeli.
- Sulama yapılan yerlerde ise ortalama 440 kilogram verim elde edilebilmekte.
“Islah çalışmalarımızın amacı, yüksek verimli ve verim potansiyeli olan çeşitler geliştirmek; ayrıca verimi etkileyen hastalık ve zararlara karşı yüksek derecede toleranslı çeşitler üretmektir” diye ekledi.
Hastalık ve Zararlılara Karşı Dayanıklılık
Tülek, ayçiçeğinde verimi olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden birinin hastalık ve zararlılar olduğunu belirtti. “Bölgemizde ve ülke genelinde ayçiçeği verimini etkileyen önemli zararlılardan biri, orobanş olarak bilinen tam parazit bir yabancı ot. Bu ot, bitkinin besin maddelerine ortak olarak verimi sınırlandıran önemli bir unsurdur” dedi.
“Islah sürecinde geliştirdiğimiz bütün çeşitler, canavar otuna karşı toleranslı olmalıdır” diyen Tülek, bu doğrultuda her yıl yaklaşık 10 bin civarında ıslah materyalini test ettiklerini açıkladı.
Mildiyö Hastalığına Karşı Tolerans
Ayrıca, halk arasında ‘köse hastalığı’ olarak bilinen mildiyö hastalığına karşı da yüksek toleransa sahip olduklarını belirten Tülek, “Mildiyö hastalığı, bitkinin erken dönemlerinde enfeksiyon oluşturabiliyor. Bu nedenle, kurak dönemlerde ayçiçeği bitkisini olabildiğince erken ekmek zorundayız. Geliştirdiğimiz 1931 CL çeşidi, bu hastalıklara karşı yüksek derecede dayanıklıdır” dedi.
1931 CL’nin Geleceği
Tülek, “1931 CL çeşidimizin yurt içinde sertifikalı tohum üretimi yapılmakta. 2024 yılı içinde sertifikalı tohumluk üretimleri, yetkilendirilmiş tohumluk firması tarafından gerçekleştirilecektir. 2025 yılında çiftçilerimizin ekim sezonunda bu çeşidin kullanılması planlanıyor” diye belirtti.
Son olarak, “Geliştirilen 1931 CL çeşidinin, son yıllarda yaşanan kuraklıktan çok fazla etkilenmediği görülmüştür. Islah çalışmalarını doğal koşullarda yapmamız, bu konuda önemli bir avantaj sağlamaktadır” diyerek sözlerini tamamladı.