Nöbetçi Eczaneler
İsrail savaş uçakları, Ocak ayında yürürlüğe giren kırılgan ateşkesi ihlal ederek 18 Mart gecesi boyunca Gazze Şeridi’ni bombardımana tuttu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ölümcül hava harekatıyla ilgili Hamas’ı suçladı.
İsrail önderinin açıklamasında, Hamas’ın rehinelerii serbest bırakmayı “tekrar tekrar reddetmesi” ve ABD’nin tekliflerini kabul etmemesinin akabinde orduya Hamas’a karşı “güçlü bir eylem” yapması talimatı verildiği belirtildi.
Gazze’deki Sağlık Bakanlığı yetkilileri, ateşkes yürürlüğe girdikten sonra da İsrail tarafından 140’tan fazla kişinin öldürüldüğünü açıklamıştı.
İsrail ordusu da, Gazze’de konuşlu birliklerine tehdit olarak gördüğü Hamas savaşçıları olarak belirledikleri maksatları son haftalarda tekraren vurduğunu belirtmişti.
Ancak Netanyahu’nun Hamas’a tekrar neden saldırdığı konusunda farklı fikirler var.
Rehineler ve Kayıp Aileler Forumu, hükümeti “herkesi eve döndürebilecek” bir mutabakattan çekilerek “tam bir aldatmaca” içinde olmakla suçladı.
Netanyahu’yu eleştirenler, saldırıların İsrail Başbakanı’nın karşı karşıya olduğu yasal ve siyasi krizlerden dikkati dağıtma teşebbüsü olduğunu savunuyor.
En kıymetlisi de İsrail ve Hamas ortasında, ateşkesi ilerletme istikametindeki son gayretlerin başarısızlığından kimin sorumlu olduğu konusunda temel bir uyuşmazlık olması.
Ateşkese ne olacak?
19 Ocak ateşkes muahedesinin birinci kademesinde, rehine takasını silahların susması ve yerinden edilmiş Gazzelilerin meskenlerine dönüşü izledi.
Bunun akabinde Hamas ve İsrail ikinci kademeyi başlatmak için müzakerelere başlayacaktı.
Taraflar, ikinci etap müzakerelerinde kalan tüm rehinelerin hür bırakılmasının ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesinin görüşüleceği konusunda anlaştılar.
Bu da savaşın kalıcı olarak sona ermesi anlamına geliyordu.
İlk aşama 1 Mart’ta sona erdi lakin bir sonraki evre için müzakerelerde ilerleme kaydedilemedi.
Bunun yerine İsrail, Gazze’ye giren tüm yardımları tamamen durdurdu ve ABD tarafından hazırlanan yeni bir teklifi desteklediğini söyledi.
Geçtiğimiz hafta Katar’da İsrail ve Hamas heyetleri ateşkesin nasıl ilerleyeceğini görüşmek üzere bir ortaya geldi.
ABD elçisi Steve Witkoff, müddeti dolan birinci kademeyi uzatacak olan yeni “köprü önerisini” ortaya koydu.
Daha fazla rehine, daha fazla Filistinli tutsağın özgür bırakılması karşılığında meskenlerine dönecekti lakin, savaşın kalıcı olarak sona ermesine ait müzakereler ertelenecekti.
Ateşkesin neden bozulduğuna dair temel öge da burada yatıyor.
İsrail’in iki temel hedefi olan rehineleri evlerine geri götürmek ve Hamas’ı yenmek, birlikte tam olarak gerçekleştirilebilir amaçlar değil.
Kabaca söylemek gerekirse, Hamas’ın müzakerelerde oynayacağı bir kart var: Rehineler.
Ateşkesin bir sonraki aşamasında, İsrail birlikleri Gazze Şeridi’nden çekilmediği sürece daha fazla rehineyi özgür bırakmak istemiyorlar.
İsrail buna direniyor. Yeni ABD teklifi, savaşı sona erdirme taahhüdünü ve Hamas’ın varlığını devam ettirip ettirmeyeceği sorusunu ertelerken daha fazla rehine kurtarma girişimiydi
Son günlerde ABD ve İsrail, Hamas’ın koşullarını tekrar müzakere etmek yerine, orjinal ateşkes muahedesinin kaidelerine sadık kalma tercihini, ateşkesi uzatmayı “reddetmek” olarak yansıttı.
Witkoff, Hamas’ı “kamuoyunda esneklik iddia ederken özel görüşmelerde, kalıcı bir ateşkes olmadan uygulanamaz taleplerde bulunmakla” suçladı.
İsrailli yetkililer Şubat ayı sonlarında yerel basına verdikleri demeçlerde, ordunun ateşkes anlaşmasına aykırı biçimde, Gazze’deki değerli yerlerden çekilmeyeceğini söylemişti.
Kapalı kapılar arkasında gerçekleşen müzakerelerin detaylarını bilemesek de, İsrail’in Gazze’ye yardım girişini durdurmasının Hamas’ı yeni tavizler vermeye zorlama girişimi olduğunu biliyoruz.
Bu şimdiye kadar işe yaramadı ve şimdi İsrail’in, siyasi başkanları için daha elverişli ve Hamas’a daha az kazanım sağlayan yeni bir anlaşma elde etmek amacıyla şiddete geri döndüğü görülüyor.
Bundan sonra Gazze’deki durum, ateşkesin son iki ayından farklı olacak üzere görünüyor.
İsrail ordusu, 18 Mart sabahı Filistinlilere Gazze Şeridi’nin çevresindeki büyük bir alanı terk etmelerini emreden bir harita yayınladı; şüphesiz binlerce Gazzeli oraya geri dönmüştü.
Hamas ise, İsrail’in askeri operasyonunun durdurulması davetinde bulundu ve bu yazı yazılıncaya kadar da savaşmaya geri döneceğini söylemedi.
Gazze’ye yeni bir kara harekatı olasılığı
Ancak İsrail-Gazze sınırına yakın bir BBC muhabirine konuşan bir asker, İsrail ordusuna göreve hazır olmaları için 40 bin yedek askerin çağrıldığını söyledi.
Bu bilgi, İsrail basınında ordunun Gazze Şeridi’nde yeni bir kara harekâtı için hazırlık yaptığına dair haberleri doğruluyor üzere görünüyor.
Gazze’de yeniden bir harekatının sürdürülmesi Başbakan Netanyahu için siyasi bir kazanç da sağlıyor.
18 Mart sabahı aşırı sağcı Yahudi Gücü partisi, eski bakan Itamar Ben Gvir’in de ortalarında bulunduğu üyelerin ateşkese karşı protesto maksadıyla istifa ettiği koalisyona geri döneceğini duyurdu.
Hükümet mevcut bütçesini geçirmeye çalışırken onların dayanağına sahip olması hayati kıymet taşıyacak.
İsrail’in 18 Mart gecesi operasyonları, Hamas’ı müzakere masasında taviz vermeye zorlamak için tek seferlik bir teşebbüs olabilir.
Ancak, tıpkı vakitte yorgun Gazzelileri ve İsrailli rehine ailelerini endişelendiren, alanda tekrar şiddetli bir çatışma dalgasının başlangıcını da haber veriyor olabilir.