Nöbetçi Eczaneler
Dövme Sanatçılarının Korkutucu Deneyimleri
Narr, Güney Kore’de iki yıldır dövme sanatçılığı yaparken korkutucu bir deneyim yaşadı. “Dövme seansı sona yaklaştığında, müşteriden dövmeyi aynadan kontrol etmesini istedim” diyor. Ancak, beklenmedik bir şekilde, müşteri pantolonunun fermuarını açmaya başladı ve iç çamaşırı giymediğini gösterdi. Narr, nazikçe müşteriye “fermuarını çek, açık kalmış” dedi ve odayı terk etti. Fakat geri döndüğünde, müşteri hâlâ kendisini teşhir ediyordu. “Gerçekten çok korktum. ‘Benimle film çekmek ister misin? Burada bir yatak var ve kimse yok’ gibi bir şey söyledi,” diye ekliyor.
Narr, bunun bir şaka olmadığını belirtip, “Dalga geçmemesini söyledim” diyor. Öfkemi gösterirsem, durumun daha da kötüleşeceğinden korkmuştum. Ama bu durumda, olanları polise bildirmek de mümkün değildi. Çünkü, 1992’deki Yüksek Mahkeme kararıyla dövmecilik, Güney Kore’de bir tıbbi prosedür olarak tanımlandı. Bu da demektir ki, dövme yapabilmek için bir doktor diplomasına ihtiyaç var. Doktor diploması olmayan dövme sanatçıları ağır cezalarla karşılaşabiliyor. Hapis cezası beş yıla kadar çıkabilir veya 50 milyon wona (yaklaşık 35 bin dolar) kadar para cezası alabilirler.
Kaç dövme sanatçısının cezalandırıldığına dair resmi bir veri yok; ancak Güney Kore Dövme Sendikası, her yıl en az 50 kişiye hukuki destek verdiklerini söylüyor ve her yıl daha fazla sayıda kişinin, muhtemelen yüzlercesinin para cezası aldığını ifade ediyor. Kurallara rağmen, Narr gibi birçok dövme sanatçısının doktor diploması yok. Sağlık Bakanlığı’nın 2021’deki kaba tahminlerine göre, ülkede yaklaşık 350 bin dövme sanatçısı bulunuyor. Bu sayı, kaşlara, dudaklara ve saçlara yarı kalıcı makyaj yapan sanatçılardan oluşuyor. Dövme Sendikası’na göre, yarı kalıcı makyaj yapanlar çıkartıldığında geriye 20 ila 30 bin dövme sanatçısı kalıyor.
Son yıllarda, Güney Kore mahkemeleri, diploması olmayan bazı dövme sanatçılarını beraat ettirdi. Bu kararlar, toplumda değişen tavrı yansıtıyor ve değişim isteyen sesler giderek yükseliyor. Geçen yıl, hem iktidardaki Halkın İktidarı Partisi (PPP) hem de ana muhalefetteki Kore Demokratik Partisi (DPK), doktor diploması olmayanların dövme yapabilmesini öngören bir yasa tasarısı sundu. Ocak ayında benzer bir tasarıyı sunan DPK milletvekili Kang Sun-woo, “Sıklıkla Kongre’nin kamuoyunun görüşlerini düzgün bir şekilde yansıtan son yer olduğunu düşünüyorum” diyor. Kang ayrıca, dövmeli Güney Korelilerin sadece %1,4’ünün doktor diploması olanlara dövme yaptırdığını ve bunun yasal düzenleme ihtiyacını gösterdiğini belirtiyor.
Ancak Kore Tıp Birliği (KMA), yazılı bir açıklama yaparak yasa tasarılarına karşı çıktığını ve ciddi kaygıları olduğunu belirtti. Açıklamada, “Dövme yapmak, deriye zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda diğer sağlık risklerini beraberinde getiriyor. Buna kanser teşhislerine engel olması da dahil. Dövme yapmak esasen tıbbi bir prosedürdür ve giderek büyüyen popülaritesi, ilgili sağlık risklerini azaltmamaktadır” denildi. Dermatoloji uzmanı ve KMA üyesi Dr. Lee Kwang-jun, yasa tasarısı geçerse, lisans verme konusunda net kurallar konulmasını ve müşterileri korumak adına “dövmeciliğin hijyenik ve güvenli bir şekilde yapılmasını garanti altına almak için sıkı düzenlemeler getirilmesi gerektiğini” vurguladı.
Gallup Kore’nin Haziran 2021’de yaptığı ankete göre, yarı kalıcı dövmeler eklendiğinde Güney Korelilerin dörtte biri dövme sahibi. Yarı kalıcı dövmeler çıkartıldığında bu oran %5’e düşüyor. Yeni yasalar, müşterileri koruduğu kadar, Narr gibi dövme sanatçılarını da koruyabilir. Narr, en nihayetinde kendisini teşhir eden müşterisini stüdyosundan gitmeye ikna etti. Ancak bu olay, birkaç ay sonra tek başına çalıştığı stüdyosunu kapatma kararında önemli bir rol oynadı. Şimdi başka birkaç dövme sanatçısıyla birlikte paylaşımlı bir stüdyoda çalışıyor ve “Burada çok daha rahat hissediyorum” diyor.
Yakın arkadaşlarından Banul, 12 yıllık dövme sanatçısı ve o da zorluklarla karşılaşmış. Mesleğinin üçüncü yılında, tartıştığı bir müşterisi polise şikayet etmiş. Müşteri, dövmenin yapılmasından iki ay sonra “lekeli” olduğunu iddia ederek, dövmesinin silinmesini ve beş milyon Kore wonu (3500 dolar) talep etmiş. Banul, müşteriden kanıt sunmasını istemiş ama müşteri herhangi bir kanıt sunmamış. O da para vermeyi reddetmiş. Birkaç ay sonra, stüdyosunun kapısı çalındığında, müşterinin bir polis memuruyla geldiğini görünce şok olmuş. “Dövme yaptığım sırada yakalanmadığım için bir milyon won (700 dolar) para cezası ödedim” diyor ve durumun daha da kötü sonuçlanabileceği endişesini ifade ediyor. Müşteri daha sonra, Banul’a altı ay boyunca mesajlar yollamış ve bu durum da onun “yasal koruması olmadığını” hissetmesine yol açmış.
Hankook Araştırma’nın geçtiğimiz günlerde yaptığı bir araştırmaya göre, Güney Korelilerin %60’ının dövme yaptırmaya ve dövmesi olanlara karşı olumsuz tutumları var. Eski dövme sanatçısı Ahn Lina, kendisini ülkenin ilk kuşak dövmecilerinden biri olarak tanımlıyor. Boynundan ayak parmaklarına kadar vücudunda yaklaşık 300 dövme var. Lina’nın Instagram’da 260 bin, YouTube’da ise yaklaşık 100 bin takipçisi var. “Çok fazla nefretle karşılaştım” diyor. “Bazı durumlarda paylaşım yaptığımda, 1500 kadar nefret yorumu aldım.” Kız çocuğunun doğum haberini paylaştığında “Senin gibi bir anne kürtaj yaptırmalıydı” ve “Anne sütünün tadı mürekkebe benzeyecek” gibi yorumlar almış. Ayrıca, yanlarında cinsel organ fotoğraflarıyla birlikte yüzlerce cinsel taciz mesajı gönderilmiş. İnternette karşılaştığı taciz, Lina’nın 2023’te dövme sanatçılığını bırakma kararında önemli bir rol oynamış. O günden bu yana garsonluk, kuryelik ve mankenlik gibi yarı zamanlı işlerde çalışıyor. Ancak dövmeleri yüzünden hala eleştiriler almaya devam ediyor. “Bir hamama gittiğimde yaşlılar sırtıma vuruyor ve tükürükleriyle dövmelerimi silmeye çalışıyorlar” diyor.
Güney Kore’deki Hankyoreh gazetesinden Lee Yu-jin, dövmeli kadınlara yönelik eleştirel yaklaşımın sık görülen bir durum olduğunu ifade ediyor. “Dövmeli kadınlar genelde daha düşüncesiz, antisosyal ve cinsel açıdan ‘hafif’ algılanıyor ve evlenmeye uygun olmadıkları düşünülüyor,” diyor. Yu-jin, makalelerinde vücut ve cinsiyet meselelerini işliyor ve halktaki dövme algısını ele alıyor. 2010’lu yıllarda dövmelerin özellikle genç kadınlar arasında bir kendini ifade yöntemi olarak popülerleştiğini ve bu durumun kadınları sadece geleneksel rollere uyarlarsa “normal” kabul eden muhafazakâr görüşlerle karşı karşıya getirdiğini vurguluyor.
Bu zorluklar karşısında, bazı dövme sanatçıları daha büyük bir özgürlük alanı ve tanınmak için ülkeden ayrılmayı seçiyor. Yedi yıldır dövme sanatçılığı yapan Gong Greem, Güney Kore dışında, Avrupa’da ve ABD’de çalıştı. Bu yıl daha önce çalıştığı ve “bir sanatçı olarak saygı gördüğünü” düşündüğü Londra’ya taşınmayı planlıyor. Greem, “Seul’deki çalışma ortamı dövme sanatçıları için kısıtlayıcı olabiliyor. Bence kişiliklerini ve sanat vizyonlarını daha iyi ifade etmek isteyen dövme sanatçıları ülke dışına çıkmayı seçiyor” diyor.
Diğerleri ise, yeni yasal düzenlemenin yakında yapılmasını umuyor. Narr içinse işler yavaş ilerliyor. Geçtiğimiz günlerde hamile kaldı ve şimdi geleceğini planlamaya çalışıyor. “Hamile olduğumu öğrendiğimde çalışmak için başka bir ülkeye gitmeyi planladım. Çünkü insanların işimi yargılamasını istemiyorum; çünkü bebeğimi de yargılayacaklar” diyor. “Bir dövme sanatçısı olarak yasal korumam yok, bu da işimi etkiliyor. Yaşlanıyorum ve bir çocuğum olursa, bu durumu ona nasıl açıklayacağımdan endişeliyim.” Narr, “Bence Güney Kore’nin yasalarını ve bazı insanların kafalarını değiştirmesi gerekiyor” diye ekliyor.
Narr, Banul ve Gong Greem, bu kadınların dövme sanatçılığı yaparken kullandıkları takma isimlerdir.