Nöbetçi Eczaneler
Gökbilimciler, bilinen en uzak galakside oksijen ve ağır metaller üzere elementlerin varlığını tespit etti.
Bu galaksi, 13,4 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor ve kozmosun birinci devirlerinde oluşmuş olma ihtimali taşıyor.
Gökbilimciler, Büyük Patlama’nın evreni yaklaşık 13,8 milyar yıl önce meydana getirdiğine inanıyor.
JAMES WEBB TELESKOBU, 13,4 MİLYAR YIL ÖNCESİNE IŞIK TUTTU
CNN International’da yer alan habere göre JADES-GS-z14-0 olarak adlandırılan alışılmadık derecede büyük, parlak uzak galaksi, ilk olarak Ocak 2024’te kainatı insan gözüyle görülemeyen kızılötesi ışıkta gözlemleyen James Webb Uzay Teleskobu kullanılarak tespit edildi.
Uzay gözlemevi, uzaydan Dünya’ya milyarlarca yıl boyunca seyahat eden ışığı gözlemleyebildiği için, Kozmik Şafak adı verilen gizemli bir dönemin başlangıcına ya da ilk galaksilerin doğduğu büyük patlamadan sonraki ilk birkaç yüz milyon yıla etkili bir şekilde zamanda geriye bakabilir.
JADES-GS-z14-0’dan gelen ışığın kozmosun bizim bulunduğumuz köşesine ulaşması 13,4 milyar yıl sürdüğü için Webb ve ALMA ya da Şili’nin Atacama Çölü’ndeki Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi üzere öbür gözlemevleri galaksiyi kozmosun yalnızca 300 milyon yaşında olduğu zamanki haliyle görüyor.
Gökbilimciler Webb’in ilk gözlemlerini takip etmek için ALMA’yı kullandıklarında, oksijen ve ağır metallerin varlığını bulduklarında hayrete düştüler zira bunların varlığı galaksilerin kozmosun birinci günlerinde beklenenden daha süratli oluştuğunu gösteriyor.
“BEKLENENDEN ÇOK HIZLI GERÇEKLEŞİYOR”
ALMA tespitlerinin sonuçları Perşembe günü The Astrophysical Journal ve Astronomy & Astrophysics mecmualarında başka çalışmalar halinde yayınlandı.
The Astrophysical Journal çalışmasının başyazarı ve Hollanda’daki Leiden Üniversitesi Leiden Gözlemevi’nde doktora adayı olan Sander Schouws yaptığı açıklamada, “Bu, sadece bebek beklediğiniz yerde bir ergen bulmak gibi bir şey. Sonuçlar galaksinin çok hızlı bir şekilde oluştuğunu ve aynı zamanda hızla olgunlaştığını göstererek, galaksilerin oluşumunun beklenenden çok daha hızlı gerçekleştiğine dair artan kanıtlara katkıda bulunuyor” dedi.
EN PARLAK ÜÇÜNCÜ GALAKSİ
JADES-GS-z14-0’ın büyük boyutu ve parlaklığı da dahil olmak üzere birçok yönünün beklenmedik olduğu kanıtlandı.
Schouws, Webb’in 700 uzak galaksiyi incelediği sırada, bu galaksinin en uzak olmasına karşın en parlak üçüncü galaksi olduğunu söyledi.
Ancak en eski galaksilerin daha küçük ve sönük olması beklenir zira cihan o vakitler çok daha küçüktü.
Schouws bir e-postada “Genel olarak, evrenin bu erken dönemindeki galaksiler, Hubble ve JWST’nin güzel görüntülerinden tanıdığımız ünlü galaksilerden çok farklıdır. Çok daha kompakt, gaz bakımından zengin ve dağınık/bozukturlar. Koşullar daha aşırı çünkü çok sayıda yıldız küçük bir hacimde hızla oluşuyor” diye konuştu.
