Nöbetçi Eczaneler
Fındık Fiyatları Üzerine Değerlendirmeler
Yıl sonuna yaklaşırken, serbest piyasadaki fındık fiyatları hakkında önemli değerlendirmelerde bulunan Giresun’un köklü fındık pazarı esnaflarından Mustafa Kankaya, üreticilerin 2024 yılına yönelik beklentilerinin karşılanmadığını vurguladı. Kankaya, yeni yılda fiyatların sabit kalabileceği yönünde öngörülerde bulundu.
Kankaya, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açıklanan 2024-2025 sezonu fındık fiyatlarının Giresun kalite için 132 TL olduğunu hatırlatarak, serbest piyasada fındık fiyatlarının 123 TL seviyelerinde yer aldığını ifade etti. Geçen yıl olduğu gibi fiyatların hızla yükseleceği beklentisi içine girdiklerini, ancak bu beklentinin gerçekleşmediğini belirtti.
TMO’nun elinde yaklaşık 90 bin ton civarında bir stok fındık bulunduğunu ve bu fındığın üçüncü seneye girdiğini dile getiren Kankaya, bu stokların kısa süre içinde piyasaya arz edilebileceğini söyledi.
Piyasa Dinamikleri ve Üretici Beklentileri
Kankaya, “Geçen yıl TMO fiyatını açıkladıktan sonra serbest piyasa TMO’nun yaklaşık 5 ila 10 lira gerisindeydi. Üreticiler, mallarını TMO’ya götürdü ve serbest piyasanın üzerinde fiyatlara sattı. Bu durum, piyasadaki arz fazlasının TMO’nun eline geçmesine neden oldu. TMO, arz fazlasını müdahale alımlarıyla karşılayınca serbest piyasada da fındık fiyatı yükseldi ve TMO’nun fiyatının üzerinde işlem görmeye başladı. Üreticimizde bu sene aynı beklenti oluştu, ancak fındığını bu sefer TMO’ya götürmedi. Çünkü geçen yıl TMO’ya verdikten sonra serbest piyasada fiyatlar TMO fiyatının üzerine çıkmıştı. Bu yıl üreticiler, fındığını emanet olarak getirdi. Bu da fiyatların artmamasındaki en büyük sebeplerden biri oldu. Emanet fındık, Avrupa teslimatını tamamlaması anlamına gelir. İhtiyacını emanet fındıkla karşılayan sanayicilerin, fındığa daha fazla para vermesi veya Avrupa’nın bunu talep etmesi pek olası değil. Ancak üreticimiz maalesef emanete fındık bırakmaktan vazgeçmiyor,” dedi.
Lisanslı Depoculuk ve Piyasa Sağlığı
Giresun Ticaret Borsası Meclis Üyesi de olan Kankaya, üreticilerin emanete fındık verme alışkanlığının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı. Kankaya, “Türkiye’de lisanslı depo ve spot borsa sistemi Giresun Ticaret Borsası’nda kurulmuş olmasına rağmen, amacına uygun bir şekilde çalışmamaktadır. Lisanslı depolar, üreticilere doğru bir şekilde tanıtılmadı ve serbest piyasadaki alıcılar, üreticilere nakliye maliyeti yüklemeden doğrudan harmandan fındık alarak, lisanslı depoların etkinliğini azaltmaktadır. Üreticilerin lisanslı depo ve spot borsa sisteminden daha fazla faydalanabilmesi için çeşitli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir,” şeklinde konuştu.
Piyasada Fındık Stoku ve Fiyatların Geleceği
Piyasa koşullarına dikkat çekerek, piyasaya inen rekoltenin yalnızca yüzde 50’sinin ticarete girdiğini kaydeden Kankaya, geri kalan fındığın büyük bir kısmının emanete bırakıldığını ifade etti. “Tahminlerimize göre, üreticinin elinde bugün yalnızca yüzde 25 civarında fındık kaldı; geri kalan ise sanayici ve manavlarda emanet olarak beklemektedir. Bu durum, piyasada fiyat artışını engellemekte ve üreticinin uzun vadede zarar görmesine yol açmaktadır. Çünkü elinde emanet fındıkla ihtiyacını karşılayan Avrupalı sanayiciler fındık talep etmeyeceği için fiyatların yükselmesini bekleyemeyiz. Dolayısıyla, fındık piyasasında önümüzdeki dönemde fiyatların sabit kalacağı öngörülüyor,” ifadelerini kullandı.