Evlilikte inanç yoksa sevgi buharlaşıyor!

Evlilikte itimat yoksa sevgi buharlaşıyor!

Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir inanç yuvası olduğunu söz eden Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Eğer ilişkide güven oluşturulamazsa, sevgi zamanla buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en önemli sihirli kelime sevgiden önce güven olmalıdır.” dedi.

 Aile teorilerine nazaran, evlilik ve ailenin toplumsal bir sistem olduğunu, sağlıklı bir halde yürütülmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Tarhan, “Aile içinde ortak amaçlar belirlemek, çatışma çözümüne yönelik etkili iletişim yolları oluşturmak gerekir.” diye konuştu.

Evliliklerde arabuluculuk sistemine muhtaçlık olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de evlilikte arabuluculuk konusunda ciddi bir eksiklik söz konusu. Kadın ve erkek arasında doğal olarak zaman zaman anlaşmazlıklar yaşanır. Aile içindeki anlaşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi etkili olabilir.” dedi.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, ‘Aile Yılı’ kapsamında ‘Aile ve Önemi’ konusunda dikkat alımlı değerlendirmelerde bulundu.

Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezcilik

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, evliliklerde iki tarafın yüzde 100 uyumlu olmasının beklenmediğini, evlilik olgunluk ölçeğinde yüzde 70-80 oranında denklik arandığını lisana getirerek, “Yani, birbirinin tıpatıp birebiri olmak değil, biyolojik (sağlık), toplumsal, kültürel, ekonomik düzey ve hayat ideolojisi olarak denklik olması değerlidir. Bu alanlarda denklik varsa, bireyler problemler çıktığında bu sorunları daha kolay çözebilirler. Birbirinin birebiri olan şahıslar ise bir mühlet sonra birbirlerinden soğuyabilirler. Evlilikte yalnızca sevgi yetmez; sevgiyle birlikte bağlanma ve sağlıklı iş birliği de olması gerekir. Sevgi ve iş birliği olduğunda, ömür uzunluğu sürecek keyifli evlilikler ortaya çıkar. Evliliğin en büyük düşmanı ben merkezciliktir. Gerçek kişi empatik bir bağlantı kurabilen kişidir.” dedi.

Sürekli kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek alakaya ziyan verir

Gençlere ‘evlilikten önce gözünüzü dört açın, evlendikten sonra yarım açın’ dediğini söz eden Tarhan, “Evlenmeden evvel bütün kaidelerin birbirine uyup uymadığını araştırmak kıymetli olsa da evlendikten sonra artık birbirinin gözlerine bakan değil, birlikte aynı amaca bakan kişiler olmak gerekiyor. Evliliği bir gemiye benzetirsek, o gemiye binen şahısların kendi çıkarlarından çok geminin ve hasebiyle tüm yolcuların faydasını düşünmesi gerekir. Daima kusur görmek ve daima bunları lisana getirmek ilgiye ziyan verir. Gemi kaptanı bir kusur yaptı diye gemiyi batırmazsınız. Çok reaksiyonlar verilmemeli. Bu noktada zihinsel esneklik çok değerli. Evliliğin düşmanlarından biri de inatçılık ve fikir katılığıdır. Bu türlü şahıslar, zihinsel esneklik gösteremedikleri için evliliklerinde yanılgı yaparlar.” diye konuştu.

Romantizm periyodu 6 haftadan 2 seneye kadar sürebiliyor

Evlilikte üç periyot olduğunu, romantizm devri olan birinci periyodun altı haftadan iki seneye kadar sürebildiğini kaydeden Tarhan, “Daha sonra güç çatışması ve kişilik çatışması devri başlar; egolar devreye girer. Şayet şahıslar bu periyotta şanslıysa yahut akıllı tahliller bulabiliyorlarsa, bağlılık devri ortaya çıkar ve ömür uzunluğu sürecek memnun evlilikler ortaya çıkabilir. Tahminen de en değerli soru, romantizm devrinin neden bittiği yahut neden buharlaştığı olabilir. Romantizm devri ekseriyetle evlendikten sonra çocuk sahibi olunmasıyla sona erer. Bayan, kendini çocuğa adar; zihinsel ve duygusal yatırımını çocuğa yapar. Erkek de işine ağırlaşır. Bu durum, duygusal aralığın açılmasına neden olur. Tıpkı meskende yaşasalar bile, ortalarında bir ara oluştuğu için soğuma başlar.” halinde konuştu.

Kadın ve erkeğin beyin işlevleri da farklı çalışıyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bayan ve erkeğin biyolojik olarak eşit olmadığını fakat hak ve fırsatlar açısından eşit kıymetlendirilmesi gerektiğini lisana getirerek, şöyle devam etti:

“Toplumsal eşitliği bu formda anlamak gerekir. Biyolojik farklılıklar açıktır. Bayan bedeninde yaklaşık 4 kilogram, erkek bedeninde ise 6 kilogram kan dolaşır. Beyin işlevleri da farklı çalışır. Sol beyin erildir, sağ beyin dişildir ve ön beyin ise bu ikisi ortasında istikrar sağlar. Sol beyin (eril beyin): Mantık, muhakeme, tahlil, konuşma, hesaplama üzere fonksiyonlardan sorumludur. Sağ beyin (dişil beyin): Hisler, heyecanlar, müzik, sanat, estetik üzere alanları yönetir. Ön beyin: Bu iki yapıyı istikrarlar ve bir kaptan köşkü üzere çalışır.”

Stres durumunda da bayan ve erkek beyinleri farklı yansılar veriyor

Stres durumunda da bayan ve erkek beyinlerinin farklı yansılar verdiğini söyleyen Tarhan, “Erkek beyni, gerilim altında zihinsel bir sığınağa çekilir, konuşmak istemez ve sonuç odaklı düşünmeye yönelir. Bayan beyni ise gerilim anında yalnızlığı gidermek için paylaşma muhtaçlığı hisseder ve konuşarak rahatlamaya çalışır. Bu doğal farklılıklar bazen irtibatta çatışmalara yol açabilir. Her iki taraf da gerilimli olduğunda, biri içine kapanırken başkası konuşmak isteyebilir. Bu cins durumlarda, karşı tarafın gerilimli olduğu fark edildiğinde, sorunu çabucak çözmeye çalışmak yerine uygun vakit ve tabanda ele almak daha sağlıklı olacaktır. Evliliklerde bazen fırtınalara fırsat vermek gerekir. Fırtınasız bir evlilik elbette hoş olurdu, lakin bu pek mümkün değildir. Değerli olan, bu fırtınaları nasıl yöneteceğimizi bilmek ve sağlıklı irtibat kurabilmektir. Fırtınasız evlilik beklemek güzel olurdu fakat mümkün değil.” dedi.

Kadın ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi

 1960’lı yıllarda bayanın özgürleşme hareketinin başladığını belirten Prof. Dr. Tarhan, “Bu hareket, yanlışsız ve yararlı bir süreçti zira sanayi devrimleriyle birlikte fizikî güç değil, zihinsel güç ön plana çıktı. Zihinsel güç açısından bayan ve erkek esasen eşittir. Bu durumda hem aile hayatında hem de toplumsal hayatta bayan ve erkeğin rol alma açısından eşit haklara sahip olması gerekir. Lakin, kimi gelenekler bu eşitliği engelliyordu. Feminizm hareketi, başlangıçta bayanın özgürleşmesini hedefleyen olumlu bir çıkış noktasıydı, lakin vakitle kadın-erkek bağını bir uğraşa dönüştürdü. Bayan ve erkek ortasındaki ilişki bir iş birliği yerine bir güç savaşına evrildi. Bayan erkek ilgisi rekabetçi bir alaka değil, tamamlayıcı ilgi olmalı. Birbirini tamamlayanlar memnun evlilik yaparlar. Bütün iş birbirini tamamlamak.” sözünde bulundu.

Evlilikte bağlantı bazen güç çabasını dönüyor

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, egolar çarpışırken, iki tarafın da kendine mahsus bir savaş stratejisi olduğunu ve birinin öfkeyi savaş stratejisi olarak kullandığını, böylelikle karşı tarafı değersizleştirerek, ses tonunu yükselttiğini ve tartışmayı güç uğraşına çevirdiğini, bunu da erkeklerin daha sık yaptığını anlatarak, “Peki, bayanların en yaygın savaş stratejisi nedir? Bayanlar hislerini denetim etmekte zorlanabilir ve bu türlü bir durumda, şayet eşinin bağırmasına karşılık o da bağırırsa, bu kısır döngüye dönüşür. Birtakım yaklaşımlar, ‘O bağırıyorsa sen de bağır, o tabak fırlatıyorsa sen de fırlat’ üzere telaffuzları savunabilir. Lakin bu çeşit bir reaksiyon, aile içinde ‘orman kanunlarının’ geçerli olmasına yol açar. Orman kanunlarında güçlü olan zayıfı ezer ve fizikî güç erkeklerde daha fazla olduğu için bu, vakitle şiddetle sonuçlanabilir. Halbuki burada akıllı strateji nedir? Her iki taraf da eşinin karşılanmayan gereksinimini anlamaya çalışmalıdır. Bayanlar için en büyük gereksinimlerden biri, eşlerinin onlar için çaba ettiğini, aileleri için risk aldığını ve geleceği için gayret gösterdiğini hissetmektir. Bunu gördüğünde, kendini inançta hisseder.” biçiminde konuştu.

Evlilik inanç yuvası olmalı

Evliliğin bir aşk yuvası değil, bir inanç yuvası olduğunu söz eden Tarhan, “Eğer bağda itimat oluşturulamazsa, sevgi vakitle buharlaşır. Bu nedenle evlilikte en değerli sihirli söz sevgiden evvel itimat olmalıdır. Aile teorilerine nazaran, evlilik ve aile toplumsal bir sistemdir. Tıpkı tabiattaki ekosistemler üzere, sağlıklı bir biçimde yürütülmesi gerekir. Şayet bireyler ego savaşlarına girerse, hisleriyle hareket ederse, mantıklı düşünemez ve bağlar ziyan görür. Otomatik reaksiyonlar kusur yaptırır. Fakat derin düşünerek ve sağlıklı bir formda hareket etmek, insanı daha gerçek kararlar almaya yönlendirir. Bu yüzden aile içinde ortak gayeler belirlemek, çatışma tahliline yönelik tesirli bağlantı yolları oluşturmak gerekir. Aile içi oturumlar bu noktada yararlı olabilir. Çift terapilerinde, aile bireylerine haftada bir sefer bir ortaya gelerek meseleleri yazmalarını ve sırf o toplantıda konuşmalarını tavsiye ederiz.” diye kanılarını lisana getirdi.

Aile içinde irtibat yatay olmalı 

Aile içinde irtibatın dikey değil, yatay olması gerektiğini kaydeden Tarhan, “Aile içinde koalisyonlar dengeleri bozar. Mesela anne bir çocuğu tutar, baba diğerini desteklerse, ailede taraflar oluşur. Bu durum bir şirketin bölünmesi gibidir ve huzursuzluk getirir. Doğru olan yatay koalisyon kurmaktır. Yani anne ve baba bir koalisyon oluşturmalı, çocuklar da kendi aralarında sorunları çözmeye çalışmalıdır. Eğer çözemiyorlarsa, o zaman ebeveynlere başvurmalıdırlar.” dedi.

‘Mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ fikrine saplanmak gerçekçi değil!

Evliliğin çocuk olmadan da güçlü ve manalı olabileceğini lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:

“Bu nedenle, ‘mutlaka çocuk sahibi olmalıyım’ niyetine saplanmak gerçekçi değildir. Evlilikte kıymetli olan, ruhsal ve duygusal kaynakları hakikat yönetebilmektir. Şayet bir kişi ‘İleride yalnız kalmamak için çocuk sahibi olmalıyım’ niyetiyle evleniyorsa, bu rasyonel bir yaklaşım değildir. Evliliğin beşere sunduğu en büyük ruhsal takviye, yalnızlığı gidermektir. Eşler ortasında inançlı bir alan oluşturmak, konutta huzur bulmak ve en özel bahisleri paylaşabilecek bir dostluk ilgisi kurmak evliliğin temel taşlarındandır. Eşler ortasındaki bağ, bazen anne-baba alakalarından bile daha derin olabilir. Bu nedenle, bu münasebete özel bir kıymet verilmeli ve ihtimam gösterilmelidir. Evlilikte ferdi özgürlükler bir noktada birleşerek daha güçlü bir bağ ve manalı bir hayat yaratır. Bu yüzden evlilik, yalnızca bir birliktelik değil, birebir vakitte yeni bir hayat biçimidir.”

Boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur!

Evlilikte şayet eşler, “Senden nefret ediyorum ama çocuk için katlanıyorum” noktasına geldiyse, o meskende yetişen çocuğun sağlıklı bir birey olmasının güç olduğunu, bu türlü durumlarda, evliliğin devam etmesinin mi yoksa bitirilmesinin mi daha avantajlı olduğunun kıymetlendirilmesi gerektiğini tabir eden Tarhan, “Çift terapilerinde, şayet taraflar ortasında sevgi ve yeterli niyet varsa fakat irtibat çatışmaları yaşanıyorsa, ekseriyetle tahlile ulaşılabilir. Lakin sevgi büsbütün bitmişse, evliliği sürdürmek zorlaşır. Şayet tüm uğraşlara karşın evlilik her iki taraf için de ziyan verici hâle gelmişse, boşanma bir seçenek değil, bir sonuçtur. Lakin boşanma, anne ve babalığın sona erdiği manasına gelmez. Eşler, çocuklarının yüksek faydasını gözeterek uygar bir formda yollarını ayırabilirler.” dedi. 

Çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlık

Evlenen her bireyin, şayet evlilik olgunluğuna sahipse, anne-baba olgunluğuna da sahip olduğunu kaydeden Tarhan, “Bu yüzden anne-baba olmaktan korkmamalıdırlar. Evlilik, esneklik ve ahenk gerektirir. Yeni bir nizam kurarken geçmiş alışkanlıkları birebir uygulamaya çalışmak evliliği sürdürülebilir kılmaz. İşte bu yüzden evlilik olgunluğu, kişinin geçmişten gelen kalıpları sorgulayıp uyarlayabilmesiyle ilgilidir. Çocuk sahibi olmak da emsal bir süreçtir. Kimi bireyler çocuğu bir tehdit, bir külfet ya da konforlarını bozan bir öge olarak görebilir. Fakat çocuk hem anne hem baba için hayatı güzelleştiren bir varlıktır.” sözünde bulundu.

Evliliklerde arabuluculuk sistemine muhtaçlık var

Boşanma istatistiklerine nazaran mahkeme kararıyla boşanmış çiftlerin yüzde 20’sinin daha sonra tekrar bir ortaya geldiğini, bunun da evliliklerde arabuluculuk sistemine gereksinim olduğunu gösterdiğini kaydeden Tarhan, “Türkiye’de ise evlilikte arabuluculuk konusunda önemli bir eksiklik kelam konusu. Bayan ve erkek ortasında doğal olarak vakit zaman uyuşmazlıklar yaşanır. Evlilik sürecinde ‘iletişim kazaları’ olabilir. Kıymetli olan, bu meseleleri nasıl birlikte aşabileceğimizi düşünmektir. Aile içindeki uyuşmazlıkları çözmek için de arabuluculuk sistemi tesirli olabilir. 

Aşırı denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeliyor

Ebeveynliğin çocuğun hayatına tanıklık etmeyi, ona yakın olmayı ve muhtaçlık duyduğunda dayanak sağlamayı gerektirdiğini anlatan Tarhan, “Ancak bu, her şeyine müdahale etmek manasına gelmez. Çocukluk çağı travmalarından biri de çok denetim ve müdahaledir. Çocuğun yeme içme tertibinden özel alanına kadar her şeye karışan, hatta tuvalete girdiğinde bile kapısını çalıp ‘Ne yapıyorsun?’ diye soran ebeveynler, çocukta travmatik bir tesir yaratabilir. Evvelden ‘helikopter ebeveynlik’ olarak isimlendirilen bu tavır, günümüzde ‘dron ebeveynlik’ olarak tanımlanıyor. Bu cins çok denetimci yaklaşımlar, çocuğun benlik hürmetini zedeleyerek onun kendini yetersiz hissetmesine yol açar. Aşırı denetimci ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar, kendilerini yetersiz hisseder ve risk almaktan kaçınır. Büyük bir yanılgı yapmadıkça çocuğun tecrübe kazanmasına müsaade verilmelidir. Çocuk yetiştirmek bir sanattır ve öğrenilmesi gereken bir süreçtir.” diye konuştu.

Anne-babanın temel vazifesi, çocuklarının hayatına tanıklık etmek

Kuşak çatışmasının doğal bir durum ve lakin bu çatışmayı en çok yaşayanların ekseriyetle zihinsel esnekliği olmayan, katı fikirli bireyler olduğunu söyleyen Tarhan, “Anne-babanın temel misyonu, çocuklarının hayatına tanıklık etmek, onlara rehberlik yapmak ve kılavuzluk etmektir; onların yerine karar almak yahut hayatlarını yönetmek değil. Çocuk, meskeni sıcak bir atmosfer ve inançlı bir alan olarak görürse, konuta geldiğinde kendini huzurlu hisseder. Bu sadece çocuklar için değil, anne-babalar ve eşler için de geçerlidir. Şayet bir ailede sevgi ve huzur hâkimse, o meskende yaşayan herkes dış dünyada karşılaşabileceği yanlış alışkanlıklara ya da sıhhatsiz ilgilere karşı daha güçlü olur.” halinde konuştu.

Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha yanlışsız bir tercih olabilir

Bazı insanların şuurlu olarak yalnızlığı tercih ettiklerini ve bu biçimde memnun olduklarını lisana getiren Tarhan, kelamlarını şöyle tamamladı: 

“Evlilik, bir mecburilik değildir. Erkekler birden fazla vakit evliliğe daha çok fizikî istikametiyle bakarken, bayanlar romantik bir çerçevede kıymetlendirir. Lakin ülkü olan, evliliğe mana odaklı bir perspektifle yaklaşmaktır. Evlilik, sırf bu çeşit anlık hazlar üzerine kurulmamalıdır. Temel olan, uzun vadede huzurlu bir gelecek inşa etmek ve birlikte manalı bir hayat sürmektir. Evlilik, hayat seyahatinde bir ülkü doğrultusunda birlikte ilerlemeyi söz eder. Hayatın sonunda, geriye yeterli anılar ve manalı bir hayat bırakmak, birçok insanın temel maksadıdır. Hayatın zorluklarında, insanı en çok destekleyen kişi çoklukla eşidir. Güç vakitlerde omzuna baş koyabileceğin, seni teselli eden birinin varlığı, evliliğin en değerli yanlarından biridir. Olağan ki herkes evlenmek zorunda değildir. Yanlış bir evlilik yapmaktansa, evlenmemek bazen daha yanlışsız bir tercih olabilir.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı