Nöbetçi Eczaneler
Trump periyodundaki ticaret savaşının özü, ABD’nin Çin ile olan ticaret ilgilerinde “adil olmayan” koşulları değiştirmeye çalışmasıydı. Temel problem; yalnızca dış ticaret açığı değil, birebir vakitte teknoloji, üretim gücü ve global liderlik çabasıydı. Trump’un ikinci (TRUMP 2.0) atağı ise bu savaşı tüm dünyaya yayma eğilimi göstermeye başladı…
Trump’ın başlattığı ticaret savaşının özü: “Amerika’nın üretim gücünü yeniden kazanması, Çin’in yükselişini sınırlama çabası ve küresel ekonomik liderlik yarışıdır”. TRUMP 2.0 periyodunda netleşmeye başladı ki bu savaşı tüm dünyaya yayma eğilimi oluşmuş durumda. Oluşan yeni devirden dünya nüfusunun %4’ünü oluşturmasına karşın toplam gelirin %30’una sahip olan ABD’de yaşayanları da rahatsız ederken; yolun başında protesto şovları başladı bile…
ABD’nin Çin’e Koyduğu Ek Vergiler Türkiye’yi Nasıl Tesirler?
Son yıllarda global ticaretin en belirleyici dinamiklerinden biri, ABD ile Çin ortasında süregelen ticaret savaşı olmuştur. ABD’nin Çin mallarına uyguladığı ek gümrük vergileri, sadece iki ülke ortasındaki bağları değil, global tedarik zincirlerini ve üretim yapısını da derinden etkilemektedir. Bu gelişmelerin bir yansıması olarak Türkiye üzere gelişmekte olan ülkeler de bu sürecin kazananları ya da kaybedenleri ortasında yer alabilir. Pekala, bu vergi uygulamaları Türkiye için ne tabir ediyor?
- Tedarik Zincirlerinin Taraf Değiştirmesi: Türkiye İçin Yeni Fırsatlar
ABD’nin Çin’den yaptığı ithalata uyguladığı vergiler, Amerikan şirketlerini alternatif tedarikçilere yönlendirmeye zorluyor. Bu durumda Türkiye, bilhassa dokumacılık, otomotiv yan sanayi, beyaz eşya ve mobilya üzere alanlarda birincil ikame üretici olarak öne çıkabilir.
Coğrafi olarak Avrupa’ya yakınlığı
Kalifiye iş gücü ve üretim altyapısı
Gümrük Birliği üyeliği ile Avrupa pazarına kolay erişim
bu fırsatları destekleyen esas ögeler ortasında yer alıyor. Ayrıyeten, kimi Amerikan şirketlerinin “Çin+1” stratejisi çerçevesinde üretimlerini Türkiye’ye kaydırmaları da mümkündür.
Çinli Eserlerin Türkiye Pazarına Yönelmesi: Artan Rekabet Riski
Öte yandan, ABD pazarında tutunamayan Çinli üreticiler alternatif pazarlar arayışına girmiştir. Bu kapsamda Türkiye, hem büyüyen tüketici pazarı hem de Avrupa’ya yakınlığı nedeniyle dikkat çekmektedir. Lakin bu durum:
Fiyat rekabetini artırabilir
Yerel üreticiler üzerinde baskı oluşturabilir
Özellikle KOBİ’ler ve İmalat Sanayi Çin’in düşük maliyetli eserleriyle baş etmekte zorlanabilir
Bu nedenle Türkiye’nin iç pazarında muhafazacı önlemler yahut sektörel dayanak sistemleri gereklilik kazanabilir.
Ara Mal ve Hammadde Tedariki: Dolaylı Maliyet Artışı
Türkiye’nin birçok kesimde Çin’den orta mal ve hammadde ithal ettiği göz önüne alındığında, Çin’in ABD’ye yönelik ihracatının daralması ve üretimin azalması, global ölçekte fiyat dalgalanmalarına neden olabilir. Bu da Türkiye’nin:
Üretim maliyetlerinde artış
Tedarik sürecinde gecikmeler
Kur dalgalanmalarına bağlı belirsizlikler
gibi risklerle karşı karşıya kalmasına yol açabilir.
Doğrudan Yatırımlar ve Türkiye’nin Cazibesi
Ticaret savaşları yalnızca ihracatı değil, çok uluslu şirketlerin yatırım kararlarını da etkiliyor. Üretimini Çin dışına taşımak isteyen şirketler için Türkiye, lojistik pozisyonu ve genç nüfusuyla cazip bir alternatif olabilir. Lakin bu yatırım çekme yarışında Vietnam, Hindistan, Endonezya üzere Asya ülkeleri de önemli rakip pozisyonundadır. Yapılacak Direkt yatırımların dalı yeterli seçilmez ise Yerli ve Ulusal Endüstriye ziyan vermesi kaçınılmaz olur.
Yeni vergi sistemi Türkiye’yi çift istikametli etkiler
ABD’nin Çin’e koyduğu ek vergiler, Türkiye için çift istikametli bir tesir yaratmaktadır. Bir yandan ihracat fırsatlarını artırırken, öbür yandan artan rekabet, hammadde maliyetleri ve tedarik riskleri ile yeni sınamalar ortaya çıkmaktadır. Türkiye’nin bu süreçten çıkarlı çıkması, stratejik dal dayanakları, dış ticaret siyasetlerinin güncellenmesi ve hakikat ve katma kıymeti yüksek kesimlere yatırım teşviklerinin güçlendirilmesiyle mümkün olacaktır.
Erol TAŞDELEN-Ekonomist www.bankavitrini.com