Nöbetçi Eczaneler
Ukrayna ile ABD heyetleri ortasında Cidde’de yapılan görüşmeyle, Kiev hemen devreye girecek şekilde 30 günlük bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı. Ancak görüşmeden çıkan sonuçlar, henüz “yolun başında” olunduğunu gösteriyor.
BBC Diplomasi muhabiri Paul Adams, Cidde’deki görüşmelerden öne çıkan ayrıntıları analiz etti:
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun deyişiyle “Topun artık Rusya’da olması” önemli bir an.
ABD ve Ukrayna’nın ortak açıklamasında belki de en önemli nokta, “ABD’nin, barışın gelmesi için Rusya’nın tutumunun kilit rolde olacağı konusunda Moskova’yla iletişime geçeceği” ifadesi.
Geçtiğimiz haftalarda Donald Trump’ın Ukrayna’dan ne beklediğini ve Beyaz Saray’ın ne kadar “dobra” davranabileceğini gereğince gördük. Artık görünen o ki sıra Rusya’nın niyetinin kamuoyu karşısında test edilmesine geldi.
Donald Trump’ın Vladimir Putin ile münasabeti şimdiye kadar belirsizliklerle dolu oldu. Zelenskiy’ye uygulanan baskıyı dengeleme doğrultusunda net bir sinyal verilmiş değil. Salı günkü ABD-Ukrayna açıklaması da Trump’ın Zelenskiy’e yönelik tavrının aniden değiştiğini göstermiyor. Yıllara dayalı, karşılıklı bir güvensizlik var.
Öte yandan Beyaz Saray’daki sert müsabakanın yarattığı yakışıksız ortamın, gerçek barış sürecinin başlamasıyla dağılmakta olduğu söylenebilir. ABD’nin Ukrayna’yla istihbarat paylaşımı ve güvenlik takviyesinin birkaç günlük duraklama sonrası tekrar başlaması, Rusya üzerindeki baskıyı artırabilir.
Henüz yolun başındayız, muahedenin ayrıntılarının büyük kısmı müzakerelerle netleşecek. Açıklama Ukrayna’nın uzun erimli güvenlik beklentileriyle ilgili ve savaşa son vermek üzere genel vurgulara sahip. Ancak son paragraftaki ifadeler, Washington’ın Ukrayna’daki minerallerle ilgili görüşünü yansıtıyor. Buna göre güvenliği sağlamanın yolu, Kiev’in beklediği askeri garantilerden çok, tartışmalı kıymetli maden ve mineral muahedesinden geçiyor.
Tamamen ticari bir düzenleme olan mineral mutabakatının Rusya’nın düşmanca hamlelerini önlemekte nasıl iş göreceği konusu, aydınlatılmayı bekliyor.
Açıklama ayrıca Ukrayna heyetinin, “Avrupalı ortakların da barış sürecine dahil edilmesi” vurgusunu içeriyor, ancak Washington’ın bu bahisteki görüşüne yer verilmemiş.
Suudi Arabistan’daki bu toplantı, sallantılı geçen son günlerin ardından bir “sıfırlama” işlevi görebilir. Ancak ABD ve Ukrayna’nın bundan sonrası için büsbütün tıpkı noktada olduğu manasına gelmiyor.
Eğer Zelenskiy bundan sonrası için kuşku duyarsa, klâsik diplomatik kalıpları çok da umursamayan gelgitli bir Amerikan lideriyle yüzleşeceğini artık biliyor. Topu Rusya’nın sahasında tutmak için elinden geleni yapacak, ancak topun yine kendi sahasına gelebileceğinin de farkında olacak.
Cidde’deki görüşme sonrası neler yaşandı?
Ukrayna, ABD ile yapılan görüşmelerde, çabucak devreye girecek halde 30 günlük bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı. ABD heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakanı Marco Rubio bu gelişme sonrası “topun Rusya’da olduğunu” söyledi.
Donald Trump, bu gelişme sonrası Zelenskiy’i tekrar Beyaz Saray’a davet etmeye açık olduğunu söyledi.
Trump kelamlarının devamında “Umarım Başkan Putin de (ateşkesi) kabul edecek” dedi.
Taraflar Suudi Arabistan’ın başkenti Cidde’de süren sekiz saatlik bir görüşme maratonu sonrası bu noktaya ulaştı.
Buna nazaran Ukrayna, Rusya’nın da kabulü halinde, ABD’nin 30 günlük ateşkes teklifini kabul edeceğini taahhüt etti.
Gelişme sonrası konuşan Dışişleri Bakanı Rubio, Rusların da ateşkes teklifini kabul etmelerini umduğunu söyledi.
Marco Rubio, Moskova’nın ateşkesi kabul etmemesi olasılığına ilişkin soruya, “Maalesef burada barışa engel olan şeyin ne olduğunu öğreneceğiz” yanıtını verdi.
Anlaşma sonrası açıklama yapan Zelenskiy de “Rusya’yı ikna etmek ABD’ye kaldı” iletisi verdi.