Nöbetçi Eczaneler
AB üyesi ülkelerin devlet ve hükümet liderleri bugün Brüksel’de özel bir zirvede bir araya gelecek. Kritik olarak değerlendirilen toplantının iki ana gündem maddesi var.
Bunlardan ilki Avrupa savunması. AB, bu alanda yeni bir sayfa açmayı planlıyor.
İkinci konu ise ABD’nin askeri yardımı askıya aldığı, askeri istihbarat paylaşımını kestiği Ukrayna’ya destek.
AB liderlerinin işi iki konuda da oldukça zor.
Amerikan yönetiminin Avrupa ile ABD arasındaki ilişkileri temelinden sarsan ve Ukrayna’da 2022’den bu yana izlenen politikayı neredeyse tam tersine çeviren adımları AB’yi önemli halde zorluyor.
Birlik başşehirleri İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra oluşturulan düzenin ve ABD’yle kurulan sıkı alakaların eski formatta sürmesinin artık çok kolay olmadığı gerçeğiyle karşı karşıya kaldı.
AB’nin savunma alanında daha özerk olması ve kendi ayakları üzerinde güçlü bir şekilde durabilmesinin gerekliliği yıllardır tartışılan bir konu.
Yoğun tartışmalara karşın bu konuda belirgin şekilde fark yaratabilecek somut ve kapsamlı adımlar atıldığını söylemek kolay değil.
800 milyar euroluk öneri
Brüksel’deki tepede bu alanda kelamdan harekete geçilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in, 4 Mart’ta açıkladığı 800 milyar Euro’luk Avupa’yı Yine Silahlandır paketi tartışmalarda değerli yer tutacak.
Von der Leyen yıllara yayılacak bu paketin bir ögesi olarak üye ülkelerin savunma harcamaları için kaynak yaratma maksatlı 150 milyar Euro’luk ortak AB borçlanması da önerdi.
Ortak borçlanmayla, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füzeler, mühimmat ve insansız hava araçlarına karşı sistemler gibi ihtiyaçların karşılanmasında maliyetlerin düşürülmesi ve birlikte çalışabilirliğin artırılması hedefleniyor.
AB, Ukrayna’daki yeni gerçeklere uyabilecek mi?
Savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’da ABD’yle birlikte hareket eden AB, ekonomik ve askeri imkanlarını seferber etmiş durumda.
Bu yaklaşım, bir iki ülke dışında, şu ana kadar pek sorgulanmıyordu. ABD Başkanı Donald Trump’ın tavrı, AB’nin bu husustaki hesaplarını da altüst etti.
Liderler, Brüksel’deki zirvede her şeyden önce oluşan yeni durumu tartacaklar.
Bu zirveden de Ukrayna’ya öngörülebilir askeri ve siyasi dayanak kelamı çıkacak.
Bununla birlikte, birden fazla bilinmeyen karşısında takınılacak tutum netleştirilmeye çalışılacak.
Liderler, Ukrayna’da barış için müzakerelere geçme ihtimali, başlaması halinde müzakerelerden ateşkes çıkma ihtimali, ateşkes sonrası muhtemel bir barış anlaşmasına Avrupa’nın iştiraki, güvenlik garantileri, mümkün barış mutabakatı sonrasındaki durum üzere bahislere da eğilecekler.
Bu alandaki tartışmalar şu etapta çok bilinmeyen olduğu için prematüre olarak değerlendirilse de mevcut konjonktür tartışma yapılmasını kaçınılmaz kılıyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin de zirve için Brüksel’de olması bekleniyor.
Türkiye de bilgilendirilecek
Son periyotta savunma ve Ukrayna kelam konusu olduğıunda Türkiye’ye bakışa ilişkin olarak şu ana kadarki tavrından farklı bir çizgiye gelen AB, zirve sonrasında da pek olağan olmayan bir adım atacak.
AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Türkiye, İngiltere, İzlanda ve Norveç’i, “AB dışı ortaklar” sıfatıyla, videokonferans prosedürüyle bilgilendirecekler.
Zirvenin sonuçlarının iletileceği bilgilendirmede bu ülkelerin görüşleri de alınacak.