Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Sistemi: 2023 Güncel Verileri ve Eğilimler

Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Sistemi Üzerine Güncel Veriler

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemine kayıtlı olarak çalışanların sayısında yılbaşına kıyasla önemli bir artış gözlemlendi. Bu artış, toplamda 277 bin kişiye ulaştı. Artışın büyük kısmı, 314 bin kişilik bir yükselişle ücretli çalışanlardan kaynaklandı. Ayrıca, kamu personeli olarak çalışanların sayısında da bir artış meydana geldi. Ancak, uzun bir süredir gerileme eğiliminde olan esnaf, çiftçi, işveren ve kendi hesabına çalışan kişilerde azalış devam etti. 4b statüsünde çalışanların sayısı ise 53 bin kişi azaldı. Memur sayısındaki artış ise 15.8 bin kişi olarak kaydedildi.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Kasım ayı istatistiklerini yayınladı. Bu verilere göre, toplam sigortalı sayısı, Kasım ayı sonu itibarıyla 2022’nin aynı dönemindeki 23.7 milyon kişi seviyesine yaklaşarak 23.3 milyon kişi oldu. Ücretli çalışanlar, toplam çalışanların en büyük grubunu oluşturuyor ve bu kısımda da benzer bir artış trendi gözlemleniyor. 2022 Kasım ayında ücretli çalışan sayısı 17.4 milyon kişiye ulaşmıştı. Takip eden birkaç ayda, bu sayılar yüksek seviyelerde stabil kalmasına rağmen, 2023 Mart ayında yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından çok sayıda kişi emekli olmaya karar verdi ve bu nedenle çalışan sayılarında hızlı bir gerileme gözlemlendi.

Hem toplam çalışan sayısında, hem de ücretli ve devlet memurluğu kadrolarında çalışan kişi sayısında EYT düzenlemesiyle ortaya çıkan istihdam düşüşü öncesi seviyelere yaklaşılması dikkat çekici. Ancak, Kasım ayı istatistikleri, çalışan sayısında bir artış olduğunu işaret etse de, bu yıl da emekliliği gelen çok sayıda kişinin emeklilik talebinde bulunabileceği tahminleri yapılıyor. Ekonomik programa göre, 2025 yılı enflasyonunun 2024 enflasyonundan daha düşük olacağı öngörülüyor. Bu bağlamda, aylık bağlama ve hesaplama sisteminin etkisiyle 2024 yılı sonunda emekliliği hak edenlerin büyük bir kısmının emekli olacağı yorumları yapılmakta. Henüz istatistikler yayımlanmadı; ancak emekli olanların sayısının artması nedeniyle, ağırlıklı olarak ücretli çalışanlar arasında toplam çalışan sayısında bir azalma olması bekleniyor.

Öte yandan, SGK’nın son yılların en düşük açıklarından birini vermeye hazırlandığı belirtiliyor. Bu iyileşmenin büyük ölçüde gelir artışlarındaki yüksek seviyeden kaynaklandığı ifade ediliyor. Gider artışları ise bütçe tahminleri doğrultusunda seyretmekte.

Aktif-Pasif Dengesinin Bozulması

SGK’nın Kasım ayı sonundaki verileri, uzun yıllar sonra sosyal güvenlik kapsamının %90’ın üzerine çıktığını göstermektedir. Ancak, aktif-pasif oranı 2022’deki 2.1 ve 2023’teki 1.66 seviyesinden, Kasım 2024 itibarıyla 1.62 seviyesine gerilemiştir. Bu durum, 1 emekliye karşılık 1.62 kişinin çalıştığı anlamına gelmektedir.

Açık Düşük Ancak Bütçe Transferleri Artıyor

Her ne kadar SGK’nın açığı azalmış olsa da, primsiz ödemeler, emeklilere yapılan seyyanen ödemelerin bütçe ile ilişkilendirilmesi ve prim karşılığı olmayan görevler için yapılan ödemeler gibi kalemler nedeniyle bütçe transferlerinde ikinci bir sıçrama yaşanmıştır. 2023 yılında toplam bütçe transferinin, enflasyonun etkisiyle %118.5 artarak 849.8 milyar TL’ye ulaşması beklenmektedir.

KAYNAK: EKONOMİM