Nöbetçi Eczaneler
Çorum’un Alaca İlçesinde Mor Soğan Üreticisinin Zor Günleri
Haber: Seyfi Çelikkaya – Çorum’un Alaca ilçesinde coğrafi işaret tescilli ‘Alaca mor soğanı’ üreticileri, maliyetlerinin yarı fiyatına dahi alıcı bulamayınca, depolarda çürümeye başlayan tonlarca soğanı dere yataklarına dökmek zorunda kaldılar. Mor soğan üreticisi Şenol Şahin, “Bir adam soğanı dereye döküyor, dökmeyeyim mi? Bu malı kime yedireceksin? Seçiyoruz içinden, bunun üçte biri sağlam kalmıyor, dört torbadan. Ondan sonra da ceza yiyoruz, ‘sen çevre kirliliği yaptın’ diye” dedi.
Çorum’un Alaca ilçesinde üretilen, parlak görünümlü, sert dış kabuklu ve keskin aromalı mor soğanların hasadı, yaklaşık altı ay süren bir bekleyişin ardından gerçekleşti. Ancak, hasat döneminde maliyetin altında bile satamadıkları ürünlerin bir kısmını depolara istifledikten sonra, bu soğanların çürümeye başladığı bildiriliyor. Yaklaşık maliyeti 15 lirayı bulan mor soğan, marketlerde 40 liradan satılırken, sarı soğanın maliyeti 5 lira civarında olmasına rağmen 10-12 liradan işlem görmekte. Çiftçiler, depolarındaki soğanların çürümemesi için çare bulamıyor.
“Üçte Biri Sağlam Kalıyor”
Çorum’un Alaca ilçesinde çiftçilik yapan soğan üreticisi Şenol Şahin, her yıl toprakla buluşturdukları bir kilo tohumdan 4 ila 6 kilo arasında ürün alırken, bu yıl sadece bir kilo ürün alabildiklerini belirtti. Maliyetlerin artması nedeniyle satamadıkları soğanın çürüdüğünü ve bu nedenle çöpe atmaktan başka çarelerinin kalmadığını ifade etti. Şahin, çiftçinin derdini şu şekilde özetledi:
- “Çürüyor, al, ne yapayım? Adam diyor ki; soğanı dereye döküyor. Dökmeyeyim mi abi? Söyle, bu malı kime yedireceksin? Seçiyoruz içinden, bunun üçte biri sağlam kalmıyor.”
- “Bu torba 30-35 kilo, dökülen, içinden çıkan soğan bu, bunu nereye dökeceğim? Millete bir de çevre kirliliği oluyor. Hadi ne yapayım?”
- “350 dönüm soğan ektim ama bire 4-5-6 alacağımız mor soğan bu, sarı soğan değil. Şu anda altı alacaktık, bire bir oldu. Ürün vermedi, fiyatlar tutmadı.”
Şahin, ayrıca, “İhracat da kapandı. Ne yapayım ben bu soğanı? Mazotu 30-35 liraya aldım, şimdi 50 liraya çıktı. Gübre iki katına çıktı. Motor taksitlerini yatıramıyoruz. Ekipmanların kredisi yüksek, banka faizleri de çok arttı. Ben bu ekmek için mücadele ediyorum. Köylüyüm, arazim var. 1500 dönüm arazi ekiyorum. Ama Ankara’da oturanlar, tarlaya geliyor ve buradaki köylüden mazot parası alıyor. Ürüne destek verin ki ben de bunun desteğini kendim alayım.” dedi.
“Ürünümüzü Sokağa Atmayalım”
Şahin, hükümetin çiftçilere destek olması gerektiğini belirterek, “Ürünümüzü sokağa atmayalım. Vatandaşın kursağına girsin. Bugün asgari ücretli bir soğan alamıyor ama biz de bunu satamıyoruz. Bizim bu milletin kursağına gitsin, çöpe atacağız bunları bu ayda olmazsa gelecek ay kesin çöpe gidecek.” dedi.
Alaca’da yaklaşık 3000 Suriyeli çalıştığını belirten Şahin, “Burada bir sürü insan ekmek yiyor. Mazot pahalı, gübre pahalı, ürün pahalı, tohum pahalı, biz yetiştiremiyoruz. Allah için, ben Alaca’nın Eski Apar köyünde çiftçilik yapıyorum, en verimli arazilerde, sondayla suluyoruz, elektrikle suluyoruz, bu da dünyaya mal oluyor. Ama köyüme su da yok, baraj da yok, imkanlarla suluyoruz ama üretiyoruz.” ifadelerini kullandı.
“7-8 Liraya Mor Soğanı Satamıyoruz, Sarı Soğan da 4 Lira, 5 Lira”
Mor soğanı maliyetinin çok altında 7-8 liraya, sarı soğanı da 4-5 liraya satamadıklarını vurgulayan Şahin, sözlerini şöyle tamamladı: “Mor soğanın maliyeti bire bir, dönümden beş altı mor soğan alıyorduk, bu sene bir oldu. Bunun maliyeti şimdi 15 lirayı buluyor. Şu anda 7-8 liraya mor soğanı satamıyoruz, sarı soğan da 4-5 lira. Marketlerde de satıyorlar, ne yapalım?”
Şahin, Alaca soğanının patentinin ‘Alaca Çorum moru’ olarak alındığını ve bu konuda marka olduklarını belirtti. “Tarım Bakanlığı pazarını açsın, belediyelere versin. Her belediye, bizden alsın ve maliyetine verelim. Ama bizim soğanımız da parasını bulsun. Çok perişanız, çiftçinin sahibi yok. Ziraat Odaları Birliği hiç bizi aramıyor, hakkımızı aramıyor, bizi temsil etmiyor.” dedi.
Son olarak, “Allah yardımcımız olsun, çiftçi çok perişan. Nereye dökeyim ben bunu? Soğanı dereye dökmeyin de nereye dökeyim? Bir yere döküyoruz. Ondan da ceza yiyoruz, ‘sen çevre kirliliği yaptın’ diye, bir de ceza yiyoruz.” diyerek sözlerini noktaladı.