İDDK, öğretmenlik mülakatında genel kültüre puan verilmemesini iptal nedeni saydı

İDDK, kelamlı imtihan öncesinde, imtihan komitesince imtihanda sorulacak soruların evvelden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği cevaplara hangi kurul üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta başka farklı gösterilmesi gerektiği; uyuşmazlıkta ise, imtihan kurulu lider ve üyeleri tarafından davacının genel kültür bilgisine ait olarak puan verilmediği ve hangi nedenle puan verilmediğinin de açıklanamadığı ve bu suretle kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı konusunda kuşku uyandırıldığından, davacının kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait süreçte hukuka uyarlık bulunmadığını belirtti.

Dava süreci:

İlk derece mahkemesi komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığı münasebeti ile süreci iptal etmiş fakat istinaf bu kararı bozmuştur. Danıştay Dairesi ise istinaf kararını bozmuş fakat istinaf kararında ısrar etmiştir.

İDDK: Bu iptal nedenidir

Bu durumda, davacının kelamlı imtihanda kıymetlendirilmesine ait olarak kurul lider ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı konusunda kuşku uyandırdığı için, davacının kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.

DANIŞTAY

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No: 2023/2042

Karar No: 2023/3218

İSTEMİN KONUSU:

Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava Konusu İstem:

Davacının, Kontratlı Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik kararları uyarınca 04/12/2019 tarihinde yapılan kelamlı imtihanda, başarısız sayılmasına dair sürecin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

Ankara 7. Yönetim Mahkemesinin 15/04/2021 tarih ve E:2020/312, K:2021/786 sayılı kararıyla;

03/08/2016 tarih ve 29790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kontratlı Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin “Sözlü sınav konuları ve ağırlıkları” başlıklı 11. unsuruna yer verildikten sonra,

Davacının katılmış olduğu kelamlı imtihana ilişkin her bir kurul üyesi tarafından farklı ayrı doldurulan Kontratlı Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Kıymetlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan pahası (0 – 10) olan iki başka kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığının görüldüğü,

Davacının kelamlı imtihanda kıymetlendirilmesine ait olarak kurul lider ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı konusunda kuşku uyandırdığı için hukuka uygun görülmediği, davacının yapılan kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait dava konusu sürecin hukuka alışılmamış olduğu sonucuna ulaşıldığı,

Öte yandan bu kararın, davacının direkt kelamlı imtihanda başarılı olduğu manasına gelmeyip, üstte belirtilen konu dikkate alınarak yine yapılacak kelamlı imtihan sonucunda ortaya çıkacak olan kıymetlendirme ve puana nazaran davacı hakkında süreç tesis edilmesi gerektiği belirtilerek, dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.

Bölge Yönetim Mahkemesi Kararının Özeti:

Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 29/11/2021 tarih ve E:2021/2306, K:2021/1547 sayılı kararıyla;

652 sayılı Ulusal Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun Kararında Kararname’nin Ek 4 üncü hususuna; Kontratlı Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmeliğin 9., 11. ve 12. hususlarına yer verildikten sonra,

Sözlü imtihanda başarısız sayılma sürecinin, başka tüm idari süreçlerin yargısal kontrolünde olduğu üzere yetki, hal, sebep, bahis ve amaç taraflarından yargısal kontrolünün yapılmasının temel olduğu; idari sürecin yetki, hal üzere salt yönteme ait ögeleri ile hudutlu olarak yapılacak bir yargısal kontrolün, hukuk devleti prensibinin sağladığı garantiyi temin etmeyeceği,

Bu prestijle, davacının girdiği kelamlı imtihan öncesinde, imtihan komitesince imtihanda sorulacak soruların evvelce hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesinin ve sorulan sorulara adayların verdiği cevaplara hangi komite üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta gösterilmesinin, böylelikle kelamlı imtihanın objektif olarak yapılmasının ve yargısal kontrolün tüm ögeleriyle gerçekleştirilmesinin sağlanması gerektiği,

Uyuşmazlık konusu olayda, üstte bahsi geçen Yönetmeliğin 9. hususuna uygun bir biçimde mülakat imtihan komitesi ile soru hazırlama komitesinin oluşturulduğu, davacıya soru hazırlama komitesi tarafından hazırlanan sorular ortasından kura yoluyla çektirilen 2359, 3359, 4359 ve 5359 numaralı soruların sorulduğu, tekrar üstte belirtilen Yönetmeliğin 11. unsuru uyarınca, eğitim bilimleri ve genel kültür, bir mevzuyu kavrayıp özetleme, söz yeteneği ve muhakeme gücü, irtibat marifetleri, özgüveni ve ikna kabiliyeti, bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı ve topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri hususlarında yüz tam puan üzerinden kıymetlendirme yapılarak her üyenin başka farklı vermiş olduğu puanların aritmetik ortalaması alınarak davacının kelamlı imtihan puanının 58,00 olarak tespit edildiğinin görüldüğü,

Bu durumda üstte açıklanan mevzuat kararları uyarınca yoluna uygun olarak yapıldığı görülen kelamlı imtihanda davacının 58,00 puanla başarısız sayılmasına ait süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı sonucuna varıldığı, aksi kabulden hareketle dava konusu sürecin iptali tarafında verilen mahkeme kararında türel isabet görülmediği gerekçesiyle, istinaf müracaatının kabulü ile istinafa husus yönetim mahkemesi kararının kaldırılmasına; davanın reddine karar verilmiştir.

Daire Kararının Özeti:

Danıştay Onikinci Dairesinin 15/06/2022 tarih ve E:2022/681, K:2022/3740 sayılı kararıyla;

Uyuşmazlık konusu olayda, Kontratlı Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik’in 9. unsuruna uygun bir formda kelamlı imtihan komitesinin oluşturulduğu, davacıya evvelce hazırlanan sorular ortasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu görülmekle birlikte, Yönetmeliğin 11. hususu uyarınca, her bir kurul üyesi tarafından farklı ayrı doldurulan Kontratlı Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Kıymetlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan pahası (0 – 10) olan iki başka kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığının görüldüğü,

Davacının kelamlı imtihanda kıymetlendirilmesine ait olarak kurul lider ve üyeleri tarafından, davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanılması konusunda tereddüt oluşturduğundan, davacının kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı,

Bu prestijle, dava konusu sürecin iptali tarafındaki Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının kabulü ile davanın reddi yolundaki temyize husus Bölge Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet bulunmadığı gerekçesiyle Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 29/11/2021 tarih ve E:2021/2306, K:2021/1547 sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Bölge Yönetim Mahkemesi Israr Kararının Özeti:

Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı kararıyla; Danıştay Onikinci Dairesinin bozma kararında, davacının kelamlı imtihanda kıymetlendirilmesine ait olarak komite lider ve üyeleri tarafından, puan pahası (0-10) olan Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesinin ve neden puan verilmediğinin de açıklanmamasının, kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanılması konusunda kuşku uyandırdığı nedeniyle imtihanın tarzına uygun olarak yapılmadığı belirtilmiş ise de, Kontratlı Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Kıymetlendirme Formunda, imtihan kurul lider ve üyeleri tarafından Genel Kültür Bilgisi hanesinin eksi (-) olarak değerlendirilmesinin kelam konusu hane istikametinden davacının 0 (sıfır) puan ile değerlendirildiğini gösterdiği açık olduğundan bu istikametiyle dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı münasebeti de eklenerek istinaf müracaatının kabulü ile Yönetim Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddi yolundaki birinci kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN ARGÜMANLARI:

Davacı tarafından, kelamlı imtihan esnasında başarısız sayılmasına neden olacak seviyede sayılan nitelik, bilgi ve yetenek eksikliği yahut yetersizliği değerlendirmesine sebebiyet verecek somut bir durum yaşanmadığı; kurul üyelerinin değerlendirmelerini objektif ölçütlere nazaran yapmış olsalardı başarısız sayılmayacağı; KPSS imtihan sonucunun alanında gerekli olan bilgiye sahip olduğunu gösterdiği; kelamlı imtihan sonucu 60 puanın altında değerlendirilmesinin, KPSS puanını atamayı etkilemeyecek seviyede etkisizleştirmeye yönelik olduğu; yazılı imtihana girerek mesleksel yeterliliğini kanıtlamış olan bireylerin ayrıyeten bir de kelamlı imtihana tabi

tutulması ve yalnızca kelamlı imtihan sonucunun temel alınarak kontratlı öğretmen olarak istihdam edileceklerin tespit edilmesi, en ehil kişinin belirlenmesi gayesi taşıyan yazılı imtihanların bertaraf edilmesi manasını taşıdığı; yönetime tanınan takdir yetkisinin keyfi, mutlak ve sınırsız bir yetki olduğunun kabulü bir hukuk devletinde mümkün olmadığı; yönetimin, kendisine tanınan takdir yetkisini kullanırken meslek ve liyakat unsurlarını gözetmek, kamu faydası ve hizmet gereklerine uygun hareket etmek zorunda olduğu; kelamlı imtihanda sübjektif bir kıymetlendirme yapıldığı, KPSS’de başarılı olmasına karşılık, kelamlı imtihanda haksız yere düşük puanla kıymetlendirilerek, kontratlı öğretmen olarak görevlendirilme hakkının elinden alındığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:

Davalı yönetim tarafından, ısrar kararının hukuka ve yordama uygun bulunduğu, davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebeplerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:

Temyiz isteminin kabulü ile Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki evraklar incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE MÜNASEBET:

MADDİ OLAY:

04/12/2019 tarihinde kontratlı öğretmen adaylarına yönelik yapılan kelamlı imtihanda 58 puan alan davacı tarafından, başarısız sayılmasına ait sürecin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:

Sözlü imtihanda başarısız sayılma sürecinin, öteki tüm idari süreçlerin yargısal kontrolünde olduğu üzere yetki, hal, sebep, bahis ve gaye taraflarından yargısal kontrolünün yapılması temeldir. İdari sürecin yetki, hal üzere salt yönteme ait ögeleri ile hudutlu olarak yapılacak bir yargısal kontrol, hukuk devleti unsurunun sağladığı garantiyi temin etmeyecektir.

Bu prestijle, davacının girdiği kelamlı imtihan öncesinde, imtihan komitesince imtihanda sorulacak soruların evvelce hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği cevaplara hangi kurul üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta başka ayrı gösterilmesi, böylelikle kelamlı imtihanın objektif olarak yapılması ve yargısal kontrolün tüm ögeleriyle gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Davacının kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait sürecin desteği olan sözlü sınav komisyonu başkanı ve üyelerince verilmiş puanlara ait tutanak ve imtihan sonuçlarına ait tüm bilgi ve dokümanların incelenmesinden; Kontratlı Öğretmen İstihdamına İlişkin Yönetmelik’in 9. Unsuruna uygun bir biçimde kelamlı imtihan komitesinin oluşturulduğu, davacıya evvelden hazırlanan sorular ortasından kura yoluyla çektirilen soruların sorulduğu görülmekle birlikte, Yönetmeliğin 11. unsuru uyarınca, her bir komite üyesi tarafından başka ayrı doldurulan Kontratlı Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Kıymetlendirme Formunda adayların Eğitim Bilimleri ve Genel Kültür Bilgisini ölçmeye yönelik olarak puan pahası (0 – 10) olan iki başka kriterin bulunduğu, gerek komisyon başkanı gerekse de komisyon üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmediği, neden puan verilmediğinin ise açıklanmadığı anlaşılmıştır.

Bu durumda, davacının kelamlı imtihanda kıymetlendirilmesine ait olarak kurul lider ve üyeleri tarafından davacının Genel Kültür Bilgisine puan verilmemesi ve neden puan verilmediğinin de açıklanmaması, kelamlı sınavdaki takdir yetkisinin objektif olarak kullanıldığı konusunda kuşku uyandırdığı için, davacının kelamlı imtihanda başarısız sayılmasına ait dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan bu karar, davacının direkt kelamlı imtihanda başarılı olduğu manasına gelmeyip, üstte belirtilen konu dikkate alınarak yine yapılacak kelamlı imtihan sonucunda ortaya çıkacak olan kıymetlendirme ve puana nazaran davacı hakkında süreç tesis edilmesi gerektiği açıktır.

Bu prestijle, Bölge Yönetim Mahkemesinin temyize bahis davanın reddi yolundaki ısrar kararında hukuksal isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;

2. Dava konusu sürecin iptaline ait Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının kabulü ile kararın kaldırılarak davanın reddi yolundaki Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin temyize husus 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,

3. Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesine gönderilmesine,

4. Kesin olarak, 25/12/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Temyiz edilen kararla ilgili belgenin incelenmesinden; Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesinin 13/04/2023 tarih ve E:2022/3662, K:2023/1980 sayılı ısrar kararının yöntem ve hukuka uygun bulunduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, davacının temyiz isteminin reddi ile ısrar kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.