Nöbetçi Eczaneler
İlk derece mahkemesi süreci hukuka muhalif bulmuş, istinaf mahkemesi de bu kararı onamıştır.
Danıştay: Bu faaliyet “kazanç getirici uğraşılarda bulunmak” kapsamına girer
Davacının “..net veya . Network Marketing” isimli tertibe üye temin etmek için tanıtım faaliyetinde bulunması, üye olanlardan üyelik parasını şahsen kendisinin tahsil etmesi, bu faaliyetleri nedeniyle para kazanması, tertip için tahsil ettiği paraları sistem yönetici .’ye göndermesine ilişkin eylemlerinin, “Devlet Memurları Kanunu’nda gösterilen kar getirici uğraşılarda bulunmak” kapsamında olduğu anlaşıldığından, sübut bulan fiilinin karşılığı olan meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmamaktadır.
T.C.
DANIŞTAY
İKİNCİ DAİRE
Temel No: 2022/2134
Karar No: 2024/1451
İSTEMİN KONUSU:
Muğla 1. Yönetim Mahkemesince verilen 31/03/2022 günlü, E:2021/1119, K:2022/581 sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Yolu Kanunu’nun 49. unsuru uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem:
Dava; Muğla Vilayet Emniyet Müdürlüğünde polis memuru olarak misyon yapan davacının, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğündü misyon yaptığı devirde “Devlet Memurları tarafından yapılamayacağı Devlet Memurları Kanununda gösterilen kazanç getirici uğraşılarda bulunmak” fiilini işlediğinden bahisle Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nün 8/29 unsuru uyarınca meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü Yüksek Disiplin Şurasının 22/11/2012 günlü, 2012/354 sayılı kararının iptali ile bu süreç nedeniyle mahrum kaldığı nakdî hakların ödenmesi ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Birinci Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Muğla 1. Yönetim Mahkemesinin temyize bahis kararıyla; somut olayda, tabirlerinden. isimli marketing tertibi aracılığıyla cüzi de olsa bir ölçü yarar elde ettiği anlaşılan davacının, Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan tacir ve esnaf tanımlamaları kapsamında değerlendirilemeyeceği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28. unsurunun 1. fıkrasında sayılan öbür yasaklı faaliyetleri de icra etmediğinin görüldüğü; mevzuat kararları ve dava belgesinde yer alan soruşturma raporu birlikte değerlendirildiğinde, davacının aksiyonunun “Devlet Memurları tarafından yapılamayacağı Devlet Memurları Kanununda gösterilen kazanç getirici uğraşılarda bulunmak” kapsamında kalmadığı anlaşıldığından, Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’ndeki karşılığı olan meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline, süreç nedeniyle mahrum kaldığı nakdî hakların davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Davalı yönetim tarafından, dava konusu sürecin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN YANITI:
Temyiz isteminin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:
Temyiz isteminin kabulü ile Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Konseyinin 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıyeten bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen evrakta, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra, belgenin tekemmül ettiği anlaşıldığından davalı yönetimin yürütmenin durdurması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Davacının Ağrı Emniyet Müdürlüğünde misyonlu olduğu periyotta, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü tarafından, “. veya . Network Marketing” isimli tertibin, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğündeki faaliyetleri hakkında yapılan çalışma sonucu, davacı ve Denizli vilayetinden yakın arkadaşı. ve . isimli şahısların tertibinde kullandıkları ofisin davacının da ortalarında bulunduğu şahısların ortalarında topladığı aidatlarla işletildiği, ofis olarak kullanılan yerde yapılan arama sonucu elde edilen dokümanlara nazaran 46 kişilik üye sayısına ulaşıldığı, haftada bir gün toplanıldığı ve bilgi ve eğitim verildiği; Sanayi Bakanlığının bahse ait raporunda, “. Promosyon, Pazarlama ve Turizm Ltd. Şti.” unvanlı firmanın ve bu sisteme katılanların faaliyetlerinde kullandığı eser satışının göstermelik olduğu, asıl maksadın kaydedilen üyelerin yeni üye bulması suretiyle zincirleme uyum kurup yasal üzere görünen haksız çıkar sağlamak olduğu, bunu da büyük ölçüde gerçekleştirdikleri, bu aksiyonların hata teşkil ettiğinin belirtildiği, Ağrı Cumhuriyet Başsavcılığınca 21/06/2011 tarihinde başlatılan soruşturma kapsamında, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğündü misyonlu davacının da bulunduğu polis memuru ve öbür memurların ismi geçen tertibe üye temin ettiklerinin tespit edilmesi üzerine, davacı ve başka vazifeliler hakkında disiplin soruşturması başlatılmıştır.
Disiplin soruşturması sonucunda; davacının ismi geçen tertibe üye olduğu, üye temin ettiği ve üye temin etmeye çalıştığı, üye olan ya da üye olmak isteyen şahıslara eğitim vermek yoluyla tertibin faaliyetlerine aktif olarak katıldığı, bu işten para kazandığı ve para kazanmaya çalıştığı anlaşıldığından “Devlet Memurları tarafından yapılamayacağı Devlet Memurları Kanununda gösterilen kazanç getirici uğraşılarda bulunmak” fiilini işlediğinden bahisle Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nün 8/29 maddesi uyarınca meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına üzerine temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Mülga Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nün 8/29 unsurunda “Devlet Memurları tarafından yapılamayacağı Devlet Memurları Kanununda gösterilen kazanç getirici uğraşılarda bulunmak” fiili meslekten çıkarma cezasını gerektirecek hareket, süreç, tavır ve davranışlar ortasında sayılmıştır.
Mülga Emniyet Örgütü Disiplin Tüzüğü’nün yerine 08/03/2018 günlü, 30354 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
7068 sayılı Genel Kolluk Disiplin Kararları Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin Kabul Edilmesine Dair Kanun’un 8/6-r maddesinde “Devlet memurları tarafından yapılamayacağı 657 sayılı Kanunda belirtilen kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak.” fiilinin karşılığı meslekten çıkarma cezası verileceği hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı” başlıklı 28. unsurunun 1. ve 2. fıkralarında; “Memurlar Türk Ticaret Kanunu’na nazaran (Tacir) yahut (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi kurumlarında misyon alamaz, ticari mümessil yahut ticari vekil yahut kollektif şirketlerde ortak yahut komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleksel faaliyette yahut özgür meslek icrasında bulunmak üzere ofis, ofis, muayenehane ve gibisi yerler açamaz; gerçek şahıslara, özel hukuk hukukî kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin rastgele bir iş yerinde yahut vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.
Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla yahut Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının idare, kontrol ve disiplin şuraları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen misyonlar bu yasaklamanın dışındadır.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; 657 sayılı Kanun ve diğer mevzuat kapsamında Devlet memuruna kanunen izin verilen gelir getirici faaliyetler dışında, Devlet memurunca yapılan her türlü ticari ve serbest meslek faaliyetlerinde bulunmak, 657 sayılı Kanun’un 28. maddesindeki “Ticaret ve Başka Çıkar Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı” kapsamında değerlendirilecektir.
İşbu dava belgesinin ve davacının, dolandırıcılık isnadıyla meslekten çıkarma cezası verilmesine ait sürece karşı açılan davaya ait Dairemizin 2022/2294 temel sayılı temyiz evrakında yer alan bilgi ve dokümanların birlikte incelenmesinden; davacının 2010 yılında yıllık müsaadesini geçirmek için gittiği Denizli vilayetindeki yakın arkadaşı olan. ve .’den ismi geçen tertip hakkında bilgi aldıktan sonra para vererek üye olduğu, daha sonra davacının o tarihte vazife yaptığı Ağrı vilayetinde tertibin faaliyetleri için ofis olarak kullanılan meskenin kiralandığı; davacının, Ağrı İl Emniyet Müdürlüğündeki polis memurlarına ve öteki memurlara, cazip fiyatlara tatil satın alınarak para kazanılacağı, sisteme üye olan bireylerin kendilerinin 2 üye daha bulması halinde komite alınacağı vaadiyle 46 kişiyi sisteme üye kaydettiği, tanıtım ve davet faaliyetlerinde bulunduğu, üye olanların büyük bir çoğunluğunun tabirlerinde üyelik parasını davacıya verdiklerini beyan ettikleri, ofiste yapılan eğitimlerde para karşılığı kitap satıldığı, tertibin süreçleri için davacının farklı bankalardaki hesaplarında değişik tarihlerde para girişi ve çıkışı olduğu, kendisine toplamda 900-TL komite ödemesi yapıldığı, davacının .’ye toplam 16.998,00-TL para gönderdiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; davacının “..net veya . Network Marketing” isimli tertibe üye temin etmek için tanıtım faaliyetinde bulunması, üye olanlardan üyelik parasını şahsen kendisinin tahsil etmesi, bu faaliyetleri nedeniyle para kazanması, tertip için tahsil ettiği paraları sistem yönetici .’ye göndermesine ilişkin eylemlerinin, “Devlet Memurları Kanunu’nda gösterilen yarar getirici uğraşılarda bulunmak” kapsamında olduğu anlaşıldığından, sübut bulan fiilinin karşılığı olan meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka terslik, dava konusu sürecin iptali yolunda verilen Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI YÖNETİMİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. Muğla 1. Yönetim Mahkemesince verilen 31/03/2022 günlü, E:2021/1119, K:2022/581 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Metodu Kanunu’nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa’nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. hususunun 1. fıkrası uyarınca bu kararın bildiri tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay’da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06/03/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
YORUMLAR