Nöbetçi Eczaneler
“Koku Duyusunda Azalma, Kabızlık, Uykuda Konuşma Parkinson’un Erken Evre Belirtileri Olabiliyor”
Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen Parkinson hastalığı, nörolojik rahatsızlıklar ortasında en yaygınlarından biri olarak öne çıkıyor. Yapılan araştırmalara nazaran, 65 yaş ve üzerindeki bireylerde görülme sıklığı yüzde 1 civarındayken, ileri yaşlarda bu oranın daha da yükseldiğini söylen Nöroloji Uzmanı Yüksel Dede, “Türkiye’de ise yaklaşık 150 bin Parkinson hastası bulunuyor ve bu sayının giderek arttığı belirtiliyor.” Diye konuştu. Uzm. Dr. Dede, hastalığın erken teşhis edilmesi halinde hayat kalitesinin değerli halde yükseldiğini belirterek Parkinson’un uyarıcı olabilecek işaretlerine dikkat çekti.
Yaşlanan nüfusla birlikle dünya genelinde Parkinsonlu hasta sayısının artacağının öngörüldüğüne işaret eden Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi, Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, hastalığın belirtileri ve risk faktörlerine yönelik değerli bilgiler verdi.
Parkinson’u “beyindeki dopamin üreten hücrelerin zamanla azalmasıyla ortaya çıkan, ilerleyici bir sinir sistemi hastalığı” olarak tanımlayan Uzm. Dr. Yüksel Dede, dopamin eksikliğine bağlı hareketlerde yavaşlama, titreme, kas sertliği ve istikrar sıkıntıları görülebileceğini anlattı.
AİLESİNDE PARKİNSON HASTALIĞI HİKAYESİ OLANLARDA HASTALIK DAHA ERKEN YAŞLARDA GÖRÜLEBİLİR
Parkinson’un yaşla birlikte artmakla birlikte yalnızca yaşlı şahıslarda görülen bir hastalık olmadığının altını çizen Uzm. Dr. Dede, “Parkinson, genetik yatkınlığı olan şahıslarda daha erken yaşta ortaya çıkabilir. Ayrıyeten pestisitler üzere kimyasallara uzun mühlet maruz kalmak da hastalığın gelişiminde rol oynayabilir. Bilhassa ailesinde Parkinson hikayesi bulunan bireylerin belirtilere karşı daha dikkatli olmaları gerekir.” Diye konuştu.
Hastalığın görülme sıklığının cinsiyetler ortasında da farklılık gösterdiğini anlatan Uzm. Dr. Dede, “Genel olarak erkeklerde kadınlara göre yüzde 1.5–2 kat daha sık görülür. Bu farkın hormonal, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.” Dedi.
ERKEN EVRE BELİRTİLERE DİKKAT!
Bazı belirtilerin yıllar öncesinden başlamasına rağmen erken fark edilmediğinde hastalığın uzun müddet sessizce ilerleyebildiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Dede, erken evre sinyallerine yönelik şu bilgileri verdi:
“Koku duyusunda azalma, kabızlık, depresif duygu durum, uykuda konuşma, kavga etme gibi sorunları içeren uyku bozuklukları gibi hareket sistemini doğrudan etkilemeyen bulgular hastalığın erken belirtileri olabilir. Bu bulgular katılık, yavaşlık titreme gibi bulgulardan çok daha önce başlayabilirler. Bu belirtiler zamanla ilerleyerek daha belirgin hale gelir. Fark edilmezse uzun yıllar sinsice ilerler.”
Uzm. Dr. Dede, “Bu belirtiler genellikle göz ardı ediliyor. Ancak hareketlerde yavaşlama, kas sertliği ve titreme gibi klasik semptomlar ortaya çıktığında teşhis genellikle konulmuş oluyor. Erken dönemde bir nöroloğa başvurmak, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak açısından çok önemli.” Diye ekledi.
TEDAVİDE DEĞERLİ GELİŞMELER VAR
Son yıllarda Parkinson tedavisinde kıymetli gelişmeler yaşandığının altını çizen Uzm. Dr. Dede, “Daha uzun etkili ve yan etkisi azaltılmış ilaçlar, medikal tedavinin yeterli gelmediği durumlarda devreye girebilecek hareket bozukluklarını dengeleyen infüzyon pompaları ve seçilmiş hastalarda uygulanabilen derin beyin stimülasyonu (beyin pili) gibi cerrahi yöntemler bu önemli gelişmeler arasına sıralanabilir. Özellikle son dönemde birçok alana girmiş olan yapay zeka destekli uygulamalar Parkinson hastalığının takip ve tedavisini desteklemek amacıyla da kullanılmaktadır.” dedi.
“BEYİN PİLİ TEDAVİSİNDE UYGUN HASTA SEÇİMİ ÖNEMLİ”
Belirtileri ilaçlarla gereğince denetim altına alınamayan, ilaç tedavisine cevap verse de hareketliliğinde günlük ömrü kısıtlayacak derecede dalgalanmalar yaşayan, genç yaşta Parkinson hastalığı tanısı almış hastalar için beyin pili tedavisinin uygun bir seçenek olabileceğini anlatan Uzm. Dr. Dede, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu tedavi ile hareketle ilgili belirtilerde başarılı şekilde düzelme sağlanır, konuşma problemleri gibi bazı belirtilerde etki sınırlıdır. Bu açıdan tedaviye uygun hasta seçimi büyük önem arz etmektedir.”
KÖK HÜCRE TEDAVİSİ UMUT VADEDİYOR
Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, son yıllarda Parkinson tedavisi için de isminden kelam edilen kök hücre tedavisi konusunda şu bilgiyi aktardı: “Kök hücreden elde edilen dopamin hücreleriyle yapılan klinik çalışmalar sürüyor. Henüz deneme aşamasında olan ve klinik kullanıma girmemiş bu tedaviler, gelecekte Parkinson hastalığının seyrini değiştirebilir.”
HASTALARIN ÖMÜR KALİTESİNİ ARTIRABİLECEK ÖNERİLER
İlaçların tertipli kullanımı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları ya da antrenman yapmak üzere kolay görülebilecek lakin tesirli tedbirler ile hastaların ömür kalitesini artırabileceğini hatırlatan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi, Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, konuyla ilgili şu tekliflerde bulundu: “Parkinson hastalığında ilaç ahengi çok değerlidir. Hastaların ilaçlarını doktorlarının önerdiği halde nizamlı kullanımı, öğünlerine dikkat etmesi gerekir. Parkinson hastalarının ilaçlardan gördükleri faydası ve de yan tesirleri takip etmeleri ve tabiplerine bildirmeleri tedaviyi düzenlemek açısından çok yardımcı olacaktır. Parkinson hastalığında ömür kalitesini olumlu tarafta etkileyen değerli faktörlerden biri sistemli idmandır (özellikle yürüyüş, pilates ve dans). İstikrar, yürüme, konuşma ve hatta yutma açısından muhtaçlık duyan hastaların fizik tedavi ile desteklenmeleri günlük hayatlarında büyük fark yaratmaktadır. Beslenme parkinson hastalığında değerli bir yer tutmaktadır. Kabızlıkla çaba edebilmek için liften güçlü beslenmek, bol su içmek ve olabildiğince hareket etmek değerlidir. İstikrarlı beslenme ile kilo kaybı önlenmeli, kilo alımından kaçınılmalıdır. Parkinson hastalarını günlük hayatlarının içinde toplumsal hayata iştirake davet etmek hem ruhsal hem de fizikî sıhhatlerine katkı yapacaktır. Hasta ve yakınlarının desteklenmesi, bilgilendirilmesi için dernekler ve kamu kurumları aracılığıyla eğitim ve toplumsal faaliyetler düzenlenmekte, bu faaliyetlere iştirakin hem hastalar hem de hasta yakınları için yararlı olacağını düşünüyorum.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı