Nöbetçi Eczaneler
ABD Başkanı Donald Trump’ın Çarşamba günü açıkladığı kapsamlı gümrük tarifeleri, enflasyonu dizginlemeye ve ekonomik sakinliği önlemeye çalışan ABD Merkez Bankası’nın (Fed) işini kıymetli ölçüde zorlaştıracak ve yetkililerin büyük olasılıkla “bekle ve gör” stratejisini benimsemesine neden olacak. Lakin, Trump açıklamasından sonra türev piyasalar 2 değil, 3 faiz indirimi fiyatlamaya başladı…
“Bu vergiler temelde en kötü senaryomuz,” diyen KPMG baş ekonomisti Diane Swonk, tarifelerin ABD’de ekonomik yavaşlama mümkünlüğünü artırdığını belirtti. Lakin Swonk ve öbür ekonomistler, Fed yetkililerinin yeni vergilerin enflasyon üzerindeki potansiyel tesirini değerlendirirken, ekonomiyi desteklemek gayesiyle faiz oranlarını düşürme konusunda tez etmeyeceklerini öngörüyor.
Beklenenden daha sert olan bu vergiler, yürürlükte kaldığı sürece her yıl ithal edilen trilyonlarca dolarlık eserin fiyatlarını artırabilir. ABD ile öbür ülkeler ortasında tırmanan bir ticaret savaşı ise tedarik zincirlerini bozabilir, enflasyonu yine alevlendirebilir ve halihazırda berbatlaşan ekonomik görünümü daha da kötüleştirebilir.
Trump, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD’nin tüm ithalatlara en az %10’luk bir gümrük vergisi uygulayacağını söyledi. Fakat birçok ülke için tarifeler bu oranın çok üzerine çıkacak. Çin’in kümülatif tesirli vergi oranının %50’yi aşması beklenirken, Avrupa Birliği’ne %20, Vietnam’a ise %46 oranında tarife uygulanacak.
Bloomberg Economics, yeni tarifelerin ABD’deki ortalama tesirli vergi oranını 2024’teki %2,3 düzeyinden yaklaşık %22’ye çıkarabileceğini hesapladı. Inflation Insights LLC Başkanı Omair Sharif ise bu oranı %25 ila %30 ortasında kestirim ediyor.
Bu açıklamanın akabinde yatırımcılar, Fed’in bu yıl en az üç sefer faiz indireceğine dair beklentilerini artırdı.
Ancak pandemide süratle yükselen fiyat artışlarını denetim altına almaya çalışan Fed yetkilileri için, liderin aldığı bu kararların enflasyonist tesiri, para siyasetlerini esnetme kabiliyetlerini sınırlayabilir. Fed Başkanı Jerome Powell’ın Cuma günü Virginia, Arlington’da düzenlenecek bir konferansta konuşma yapması planlanıyor.
“Bu durum Fed’i tam anlamıyla köşeye sıkıştırıyor,” diyen Wells Fargo & Co. baş ekonomisti Jay Bryson, “Bir yandan ekonomik büyüme yavaşlar ve işsizlik oranı artarsa, Fed ekonomiye destek için faiz oranlarını düşürmek isteyecektir. Öte yandan enflasyon daha da yükselirse, faizleri artırmak isteyecekler. Yani gerçekten çok zor bir noktaya geldiler,” tabirlerini kullandı.
RSM US LLP baş ekonomisti Joseph Brusuelas da yeni gümrük tarifelerinin beklenenden çok daha sert olduğunu ve ABD’de resesyon ihtimalini artıracağını söyledi. “Yıl sonuna kadar enflasyonun %3 ila %4 aralığında olmasını bekliyorum,” diyen Brusuelas, Fed’in kısa ve orta vadede faiz indirimleriyle iktisada takviye olma ihtimalinin düşük olduğunu vurguladı. “Beyaz Saray’ın bugünkü kararı, Fed’i, iki yönlü görev alanı (istihdam ve enflasyon) açısından çok daha zor bir pozisyona soktu,” dedi.
Fed, geçen ay faiz oranlarını değiştirmeden sabit bıraktı. Yetkililer, iş gücü piyasasının sağlıklı olduğunu ve genel olarak iktisadın güçlü bir durumda bulunduğunu vurgulamıştı. Lakin Trump’ın süratle değişen ticaret siyasetleri, Çarşamba günkü açıklamadan evvel bile yüksek enflasyon dehşetlerini körüklemiş ve tüketiciler ile işletmelerin itimadını sarsmıştı.
Michigan Üniversitesi tarafından yapılan ve yakından takip edilen bir ankete nazaran, tüketicilerin önümüzdeki 5 ila 10 yıl için enflasyon beklentileri, Mart ayında son otuz yılın en yüksek düzeyine çıktı. Ferdî finansal durumları konusundaki beklentiler ise rekor düşük düzeye geriledi.
Pek çok iş dünyası lideri, tarifelere ilişkin belirsizlikler nedeniyle yatırım planlarını askıya almış durumda ve daha net bir tablo oluşana kadar beklemeyi tercih ediyor. Bloomberg’in ekonomistler ortasında yaptığı son ankete nazaran, büyüme kestirimleri de aşağı istikametli revize edildi.
Morgan Stanley baş global ekonomisti Seth Carpenter, Çarşamba sabahı Bloomberg TV’de yaptığı açıklamada, “Eğer bu tarifeler giderek tırmanırsa, dünya genelinde ekonomilerin daha az verimli hale gelmesi kaçınılmaz olur,” dedi. “Bu sıfır toplamlı bir oyun değil; aksine küresel düzenin tamamı için net bir kayıp anlamına gelebilir.”
Kaynak: Tariffs Put Fed in Tough Spot, Raise Growth and Price Fears