Danıştay’dan Ceza Soruşturması Yetkilerine Dair Kritik Karar

Dava konusu olayda, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Kısmı Sınıf Öğretmenliği Programı öğrencisinin mezun olmadığı halde ismine süreksiz mezun dokümanı düzenlenmek suretiyle 2.3.2006-20.10.2016 tarihleri ortasında 10 yılı aşkın sürece kontratlı öğretmenlik yaptığı tespit edilmiştir.

Bunun üzerine, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53 üncü hususu kapsamında başlatılan ceza soruşturması doğrultusunda diplomada sorumluluğu bulunanlar hakkında men-i muhakeme kararı verilmiştir.
Danıştay Birinci Dairesi ise geçersiz doküman düzenlendiği tarihte misyonlu olanların tamamının yürütülen soruşturma kapsamında tespit edilmediği, ayrıyeten imzaların kriminal incelemesi için Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi İsimli Evrak İnceleme Şubesine gönderilmek suretiyle gereken rapor alınmadığı, İsimli Tıp Kurumunun talebe yanıt vermekle yükümlü olduğunu hükmetmiştir.

Ayrıca, 2547 sayılı Kanun’un 53/c unsuru yeterince yapılan ceza soruşturmasının Cumhuriyet başsavcılıklarınca yürütülen ceza soruşturmalarıyla muadil nitelikte olduğu, soruşturmacının kanıt toplamak için geniş yetkilere sahip bulunduğu, şahısların Cumhuriyet başsavcılıklarının talep ettiği her türlü bilgi ve evrakın, kanıtın soruşturmacılara da verilmesi gerektiği, talep edilen imza ve yazı incelemesinin bir ceza soruşturması süreci olduğu, bu çerçevede Adli Tıp Kurumu tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen isimli tıpla ilgili mevzularda bilimsel ve teknik görüş bildirileceği konuları da hatırlatılarak Adli Tıp Kurumundan tekrar talepte bulunulması gerektiğinin altı çizilmiştir.

T.C.
D A N I Ş T A Y
BİRİNCİ DAİRE
Temel No : 2023/1864
Karar No : 2023/1762

K A R A R
Şüpheliler:
1- . – Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanı
2- . – Tıpkı Daire Başkanlığında Memur
3- . – Birebir Daire Başkanlığında Memur

Suçları : Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Kısmı, Sınıf Öğretmenliği Programı öğrencisi . mezun olmadığı halde, ismi geçenin mezun olduğuna dair gerçeğe ters 12.8.2005 tarih ve 312 sayılı süreksiz mezuniyet dokümanını düzenlemek suretiyle resmi dokümanda sahtecilik yapmak.
Cürüm Tarihi : 2005 Yılı.
İncelenen Karar : Trabzon Valiliği Vilayet Yönetim Konseyinin 7.6.2023 tarih ve 1 sayılı men-i muhakeme kararı.
Karara İtiraz Eden : Yok.
İnceleme Nedeni : Yasa gereği zaten.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğünün 8.11.2023 tarih ve E.13156 sayılı yazısı ekinde gönderilen soruşturma evrakı ile üstte belirtilen İl İdare Kurulu kararı, Tetkik Hakimi …………..’in açıklamaları dinlenildikten sonra 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53’üncü maddesi uyarınca incelendi;

Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 53’üncü hususunun (c) bendi uyarınca görevlendirilen soruşturmacının, öncelikle kabahat konusu aksiyonları ve bu hareketlerde illiyet bağı bulunan şüphelileri isim ve unvanlarıyla belirlemesi, şikayetçilerin, şüphelilerin ve varsa şahitlerin sözlerini alması, kabahatle ilgili lehte ve aleyhte tüm kanıtları toplaması, gerekirse eksper incelemesi, kriminolojik ve gibisi incelemeleri yaptırması, buna ait evrakları sırasıyla fezlekeye eklemesi, şikayet dilekçelerinden başlayarak yaptığı soruşturmada elde ettiği tüm bilgi ve evrakları kıymetlendirerek hazırlayacağı fezleke ile münasebetini belirtmek suretiyle ulaştığı kanaate nazaran şüphelilerin men-i muhakemeleri yahut lüzum-u muhakemeleri formunda farklı ayrı teklif getirmesi, yetkili konseyin da sav konusu hatanın şüphelilerle illiyet bağını irdelemek suretiyle bir karar vermesi gerekmektedir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “İfade veya sorgu için çağrı” başlıklı 145’inci unsurunda tabiri alınacak yahut sorgusu yapılacak kişinin davetiye ile çağrılacağı, çağrılma nedeninin açıkça belirtileceği ve gelmezse zorla getirileceğinin yazılacağı; Kanunun “İfade ve sorgunun tarzı” başlıklı 147’nci hususunda, şüphelinin yahut sanığın tabirinin alınmasında yahut sorguya çekilmesinde hangi konulara uyulacağının düzenlendiği, buna nazaran, kuşkulu yahut sanığın kimliğinin saptanacağı, kendisine yüklenen hatanın anlatılacağı, müdafi seçme hakkının bulunduğunun ve onun türel yardımından yararlanabileceğinin, müdafiin söz yahut sorgusunda hazır bulunabileceğinin, müdafi seçecek durumda olmadığı ve bir müdafi yardımından faydalanmak istediği takdirde, kendisine baro tarafından bir müdafi görevlendirileceğinin hatırlatılacağı, ayrıyeten söz ve sorgu süreçlerinin kaydında, teknik imkanlardan yararlanılacağı, tabir yahut sorgunun bir tutanağa bağlanacağı, 5271 sayılı Kanunun “Tanıkların çağrılması” başlıklı 43’üncü unsurunda ise, şahitlerin davet kağıdı ile çağrılacağı ve davet kağıdında gelmemenin sonuçlarının bildirileceği karar altına alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Fatih Eğitim Fakültesi, İlköğretim Kısmı, Sınıf Öğretmenliği Programı öğrencisi . ismine gerçeğe alışılmamış 12.8.2005 tarih ve 312 sayılı süreksiz mezuniyet dokümanının düzenlendiği, ismi geçenin bu belgeyi kullanarak 2.3.2006-20.10.2016 tarihleri ortasında kontratlı öğretmenlik yaptığı, mezun olmadığı halde resmi doküman düzenlettirerek ve Üniversite mührü koyarak ya da koydurarak gerçeğe muhalif belgeyi kullanıp 10 yıl öğretmenlik yaptığı gerekçesiyle Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 7.11.2019 tarih ve E:2017/70, K:2019/778 sayılı kararıyla, ismi geçen hakkında dolandırıcılık ve resmi evrakta sahtecilik kabahatlerinden mahkumiyet kararı verildiği, ayrıyeten doküman üzerinde Üniversite mührü bulunduğu anlaşıldığından, kararın katılaşması beklenilmeksizin ilgililer hakkında kabahat duyurusunda bulunulmasına karar verilerek Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 8.11.2019 tarih ve E:2017/70 sayılı yazısıyla cürüm duyurusunda bulunulduğu, Trabzon Cumhuriyet Başsavcılığının 3.12.2019 tarih ve Soruşturma No:2019/14632, Karar No:2019/37 sayılı misyonsuzluk kararıyla resmi dokümanda sahtecilik ve vazifesi berbata kullanma hatalarından gereği için evrakın Rektörlüğe gönderildiği, Rektörlükçe başlatılan soruşturma sonucunda da, Trabzon Valiliği Vilayet Yönetim Heyetinin 19.8.2020 tarih ve 2 sayılı kararı ile şüphelilerin men-i muhakemelerine karar verildiği, anılan kararın Dairemizin 8.12.2020 tarih ve E:2020/1619, K:2020/1550 sayılı kararıyla bozulduğu, kararımızda, kuşkulu ve şahit sözlerinin mevzuata uygun olarak alınması, 12.8.2005 tarih ve 312 sayılı süreksiz mezuniyet dokümanında bulunan imzanın incelenerek analiz edilmesi için evrakın aslının temin edilmesi, . ismine atılan imzanın ismi geçene ilişkin olmadığının sav edildiği göz önüne alınarak bütün şüphelilerin ve kelam konusu evrakın düzenlendiği tarihte Öğrenci İşleri Daire Başkanlığında süreksiz mezuniyet evrakı düzenlenmesi, onaylanması ve mühürlenmesi sürecinde misyonlu bütün işçinin kuşkulu sıfatıyla soruşturma kapsamına alınmaları, bu şahısların ayakta, oturarak, sağ ve sol el ıslak imza ve yazı örneklerinin alınması, bu şahıslara ilişkin örnekleme yoluyla seçilecek birtakım resmi dokümanlardaki imza örnekleri de eklenerek Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi İsimli Evrak İnceleme Şubesine gönderilmek suretiyle kelam konusu süreksiz mezuniyet evrakında . ismine atılan imzanın .’e ya da öbür şüphelilere ilişkin olup olmadığı konusunu netleştiren rapor alınması, kapsamlı bir inceleme yapılması, argümanların açık ve somut olarak aydınlatılması, evraktaki imzanın şüphelilere ilişkin olup olmadığının belirlenmesi, anılan inceleme sonucunda bu imzanın şüphelilere ilişkin olmadığının belirlenmesi halinde, soruşturmada, bu dokümandaki imzanın kime ilişkin olduğu konusunun araştırılması ve tespit edilmesi, belirtilen eksiklikler giderilerek gecikmeksizin ve sürüncemede bırakılmadan yine soruşturma yapılması için evrakın Rektörlüğe iadesine karar verildiği tespit edilmiştir.
Anılan kararımızdan sonra yine yapılan soruşturmada, kararımızın gereklerinin eksiksiz olarak yerine getirilmediği, . ismine atılan imzanın ismi geçene ilişkin olmadığının argüman edildiği göz önüne alınarak bütün şüphelilerin ve kelam konusu evrakın düzenlendiği tarihte Öğrenci İşleri Daire Başkanlığında süreksiz mezuniyet evrakı düzenlenmesi, onaylanması ve mühürlenmesi sürecinde vazifeli bütün çalışanın belirlenmediği, bu şahısların kuşkulu sıfatıyla soruşturma kapsamına alınmadıkları, örneğin, .’ın ve .’in kuşkulu sıfatıyla tabirleri alınmasına karşın, haklarında fezlekede teklif getirilmediği ve Şura tarafından karar verilmediği, ayrıyeten, ., ., . ve .’ın ıslak imza ve yazı örnekleri temin edildiği halde, bu kişilerin şüpheli sıfatıyla soruşturmaya dahil edilmedikleri, öte yandan, Rektörlüğün 11.2.2023 tarih ve 10165 sayılı yazısıyla, ., ., ., . ve .’ın ayakta, oturarak, sağ ve sol el ıslak imza ve yazı örnekleri ile yalnızca .’e ait örnekleme yoluyla seçilen bazı resmi belgelerdeki imza örnekleri de eklenerek Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi Adli Belge İnceleme Şubesine gönderildiği, söz konusu geçici mezuniyet belgesindeki imzanın .’e ilişkin olup olmadığı, imzanın ismi geçene ilişkin olmaması durumunda kime ilişkin olabileceği konusunun tespitinin istenildiği, Adli Tıp Kurumu Başkanlığının 23.2.2023 tarih ve 2023/744 sayılı yazısıyla, Adli Tıp Kurumu Kanun’un 2’nci unsurunun (a) bendi “Mahkemeler ile Hakimlikler ve Savcılıklar tarafından gönderilen adli tıpla ilgili konularda bilimsel ve teknik görüş bildirmek” kararı mucibince süreç yapılamadığı ve kelam konusu talebin mahkeme ve Cumhuriyet başsavcılıklarınca yapılması halinde süreç yapılabileceği konusunun Rektörlüğe bildirildiği, Rektörün 9.3.2023 tarih ve 10442 sayılı yazısıyla kelam konusu talebin Trabzon Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği, Başsavcılığın 23.3.2023 tarih ve Soruşturma No:2019/14632 sayılı yazısıyla Rektörlüğe, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanun’un 53’üncü hususu kapsamında üniversite vazifelisi olan şüpheliler hakkında gerek birinci soruşturma gerekse son soruşturmanın açılmasına dair lüzum-u muhakeme kararının verilmesinde üniversite yönetim kurulu üyeleri ortasından oluşturulacak üç kişilik konseyin vazifeli olduğu, lüzum-u muhakeme kararının iddianame yerine geçen evraklardan olması nedeniyle gerek birinci soruşturma evresinde gerekse son soruşturma etabında Cumhuriyet Başsavcılığının bir misyon ve yetkisinin bulunmadığı, talep edilen imza ve yazı incelemesinin de bir soruşturma süreci olduğu, 15.7.2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, Bağlantılı Kurum ve Kuruluşlar ile Öbür Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 3/1-a unsurunda belirtildiği üzere “Mahkemeler, hakimlikler ve savcılıklar ile Kurumun uygun gördüğü alanlarda kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen adli tıpla ilgili konularda bilimsel ve teknik görüş bildirmek” misyonu gereğince Adli Tıp Kurumu tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen isimli tıpla ilgili hususlarda bilimsel ve teknik görüş bildirileceği, bu prestijle ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hatırlatılarak Adli Tıp Kurumundan tekrardan talepte bulunulmasının tarz ve yasaya uygun olacağı kanaatine varıldığı belirtilerek talebin yerine getirilemediğinin belirtildiği, buna rağmen soruşturmacı tarafından İsimli Tıp Kurumundan tekrar talepte bulunulmadan soruşturmanın tamamlandığı, böylelikle soruşturma konusu dokümandaki imzanın kime ilişkin olduğu konusunun aydınlatılmadığı, meğer 2547 sayılı Kanun’un 53/c unsuru mucibince yapılan ceza soruşturmasının Cumhuriyet başsavcılıklarınca yürütülen ceza soruşturmalarıyla muadil nitelikte olduğu, soruşturmacının kanıt toplamak için geniş yetkilere sahip bulunduğu, bireylerin Cumhuriyet başsavcılıklarının talep ettiği her türlü bilgi ve dokümanın, kanıtın soruşturmacılara da verilmesi gerektiği, talep edilen imza ve yazı incelemesinin bir ceza soruşturması süreci olduğu, bu prestijle ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin İsimli Tıp Kurumunun vazifeleri başlıklı 3/1-a hususu gereğince Adli Tıp Kurumu tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen isimli tıpla ilgili mevzularda bilimsel ve teknik görüş bildirileceği konuları da hatırlatılarak Adli Tıp Kurumundan tekrar talepte bulunulması gerektiği, soruşturmanın belirtilen eksiklikle tamamlandığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, kararımız gereklerinin tez ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerektiğine dikkat edilerek tekrar yapılacak soruşturmada, . ismine atılan imzanın ismi geçene ilişkin olmadığının tez edildiği göz önüne alınarak bütün şüphelilerin ve kelam konusu evrakın düzenlendiği tarihte Öğrenci İşleri Daire Başkanlığında süreksiz mezuniyet dokümanı düzenlenmesi, onaylanması ve mühürlenmesi sürecinde misyonlu bütün çalışanın belirlenmesi, bu bireylerin kuşkulu sıfatıyla soruşturma kapsamına alınmaları, şüphelilerin ve şahitlerin 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa uygun olarak tabirlerinin alınması, kabahatlerle ilgili tüm kanıtların toplanması, ismi geçen öğrencinin mezuniyetine ait bilgisayar sistemi üzerinden transkript ve mezuniyet evrakı alınıp alınmadığı, alındıysa kimin bilgisayarından kime ilişkin şifre ile alındığının belirlenmesi, öte yandan, Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesinin E:2017/70 sayılı evrakından temin edilen 1.10.2019 tarihli Adli Tıp Kurumu raporunda, inceleme konusu evrak üzerinde bulunan imzanın .’ün eli eseri olup olmadığı konusunda sağlıklı bir kıymetlendirme yapılarak rapor düzenlenebilmesi için inceleme konusu dokümanın düzenleme tarihine yakın ve tercihen bu tarihten evvel diğer emellerle atmış olduğu bol ve samimi imzalarını içerir evrakların; muhtarlıklar, noterler, bankalar, seçim şuraları, tapu ve vergi daireleri, nüfus müdürlükleri, evlendirme dairesi, dernekler ve vakıflar, vb. üzere çeşitli kurum ve kuruluşlardan temin edilerek mevcut evraklar ile birlikte gönderilmesinin istenildiği hususu da dikkate alınarak tüm şüphelilerin ayakta, oturarak, sağ ve sol el ıslak imza ve yazı örneklerinin alınması, tüm şüphelilere ilişkin hata tarihine yakın tarihleri içeren örnekleme yoluyla seçilecek kimi resmi evrakların asılları, . tarafından imzalanan ve Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı mührünü içeren resmi dokümanların asılları ile alınan imza ve yazı örnekleri eklenerek Adli Tıp Kurumuna başvurulması, 2547 sayılı Kanun’un 53/c unsuru mucibince yapılan ceza soruşturmasının Cumhuriyet başsavcılıklarınca yürütülen ceza soruşturmalarıyla muadil nitelikte olduğu, soruşturmacının kanıt toplamak için geniş yetkilere sahip bulunduğu, bireylerin Cumhuriyet başsavcılıklarının talep ettiği her türlü bilgi ve evrakın, kanıtın soruşturmacılara da verilmesi gerektiği, talep edilen imza ve yazı incelemesinin bir ceza soruşturması süreci olduğu, bu prestijle ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin İsimli Tıp Kurumunun misyonları başlıklı 3/1-a hususu gereğince Adli Tıp Kurumu tarafından kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen isimli tıpla ilgili bahislerde bilimsel ve teknik görüş bildirileceği konuları da hatırlatılarak Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi İsimli Evrak İnceleme Şubesine gönderilmek suretiyle kelam konusu süreksiz mezuniyet evrakında . ismine atılan imzanın .’e ya da öteki şüphelilere, mührün Üniversiteye ilişkin olup olmadığı konusunu netleştiren rapor alınması, soruşturma konusu dokümandaki imzanın şüphelilere, mührün Üniversiteye ilişkin olup olmadığının belirlenmesi, anılan inceleme sonucunda imzanın şüphelilere ilişkin olmadığının belirlenmesi halinde, soruşturmada, bu evraktaki imzanın kime ilişkin olduğu konusunun araştırılması ve bu kişinin tespit edilmesi suretiyle yine soruşturma yapılarak adabına uygun bir fezleke düzenlenmesi, Yetkili Konsey tarafından da cürümle şüpheliler ortasında illiyet bağı kurularak ve münasebeti belirtilerek şüpheliler hakkında men-i muhakeme yahut lüzum-u muhakeme yolunda bir karar verilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, eksik incelemeyle yapılan soruşturma temel alınarak verilen Trabzon Valiliği Vilayet Yönetim Şurasının 7.6.2023 tarih ve 1 sayılı men-i muhakeme kararının bozulmasına, Daire kararımızın gereklerinin yerine getirilmemesi durumunda ilgililerin cezai sorumluluğunun doğabileceği ve ilgililer hakkında kabahat duyurusunda bulunulacağı hatırlatılarak, üstte belirtilen eksiklikler acilen tamamlanmak suretiyle metoduna uygun olarak yapılacak soruşturma üzerine yine düzenlenecek fezleke dikkate alınarak Yetkili Konseyce yeni bir karar verilmesi, verilecek kararın çeşidine nazaran şikayetçiye ve şüphelilere gerekli bildirimler yapıldıktan sonra yazılı tebligat alındıları ile birlikte Yasa gereği yahut itiraz edilmesi halinde itiraz dilekçeleri de eklenerek Dairemize gönderilmesi için evrakın karar ekli olarak Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğüne iadesine, kararın bir örneğinin Trabzon Valiliğine gönderilmesine 23.11.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.