Nöbetçi Eczaneler
İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Araştırma Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği kısmından araştırmacı Mostafavi Maresht, Yunanistan’ın Santorini Adası’nda yaşanan yer hareketlerinin benzerlerinin yıllar evvel de görüldüğünü belirterek “Tarihsel açıdan örtüşüyor, o gün yaşanan olaylar bugünkü (Santorini’deki) olaylarla benzer.” dedi.
Maresht, 26 Ocak’tan bu yana Santorini Adası’nda meydana gelen sarsıntıları ve mümkün volkanik hareketlilikleri, Osmanlı döneminin ilk jeoloji kitabı olarak bilinen “İlm-i Tabakatü’l Arz”a atıfta bulunarak AA’ya değerlendirdi.
Bölgenin, yoğun bir “deprem fırtınası” ile karşı karşıya olduğuna işaret eden Maresht, sismik olarak gözlem yapılan bölgelerde 18 bin 400’den fazla zelzelenin kaydedildiğini aktardı.
Maresht, bu sarsıntıların 1300’ünün ortalama 3 ila 5,3 büyüklüğünde yaşandığını belirterek “Deprem fırtınalarının başlangıç noktası, sismik aktivitelerin 30 kilometre uzunluğunda ve 20 kilometre genişliğinde bir bölge. Santorini Adası ile Kolumbo denizaltı volkanını kapsıyor bu bölge.” diye konuştu.
Adanın, güvenlik tedbirleri nedeniyle tahliye edildiğini anımsatan Maresht, zelzelelerin görüldüğü vakitten bu vakte yer hareketlerinin biraz daha durulduğunu söyledi.
Maresht, “Tarih tekerrür eder.” tabirinin yalnızca tarihi olaylar için değil, jeoloji için de kullanıldığını vurgulayarak Santorini’deki yer hareketlerinin 100 yılı aşkın vakit evvel de görüldüğünü kaydetti.
Tarihi açıdan, Santorini olaylarının, yine adalar oluşturan denizaltı volkanik aktiviteler olduğunun altını çizen Maresht, bunun “İlm-i Tabakatü’l Arz” isimli kitapta kaleme alındığını lisana getirdi.
Maresht, kitabın 80. sayfasında, Akdeniz (Behri-sefid) havzasındaki yanardağların anlatıldığını belirterek, bu havzadaki en büyük volkanların, “Vezüv”, “Etna”, “Stromboli” ve “Santorini” adıyla anıldığını ifade etti.
83. sayfada da “Santorini Adaları deniz altı volkanlarıdır. Bu yanardağ birebir vakitte bir denizaltı yanardağıdır. Denizaltında patlama yaşanıyor. Erimiş lavlar birinci olarak deniz altında oluşur, lavlar deniz yüzeyine çıktığında kristalleşip sertleşerek yeni adalar oluşturur.” ifadelerine yer verildiğini aktaran Maresht, Ege Denizi’ne o dönemde Adalar Denizi denildiğini hatırlattı.
Maresht, 1886’da de Etna’da volkanik bir patlama yaşandığına, kitapta buna da yer verildiğine dikkati çekerek, “Koniden çıkan lavlar, kilometrelerce uzağa erişmiş.” ifadesinin kullanıldığına değindi.
Maresht, kitabın başka bir sayfasında da Rodos Adası yakınlarında, şimdiki adı “Nisiros” olan “İncirli” Adası’nda yaşanan patlamanın yer aldığını, bu adanın halen volkan yayı üzerinde, Santorini ile aynı hizada bulunduğunu belirtti.
Etna’da yakın zamanda bir patlama yaşandığına ve yanardağın lav püskürttüğüne işaret eden Maresht, “Tarihsel açıdan örtüşüyor, o gün yaşanan olaylar bugünkü olaylarla emsal.” diye konuştu.
Osmanlı döneminde, İncirli Adası’ndaki olayların aynı şekilde devam ettiğini söyleyen Maresht, kitapta bu konuya ilişkin ifadelere şöyle yer verildiğini aktardı:
“Yunanca ‘Nisiros’ ismiyle bilinen ‘İncirli’ havzasında, vakit zaman volkanik aktivitenin görüldüğü çok sayıda volkan konisi bulunmaktadır. İncirli Adası’nda 1873’ten beri güçlü bir volkanik patlama meydana gelmiş ve etraftaki alanı tahrip etmiştir. 1886 yılına kadar sabit kaldı ve bu yılın 26 Haziran’ında yer yüzeyinin altından bir deprem ve korkunç sesler duyuldu ve ardından volkanik konilerden birinin ağzından büyük miktarda kül ve sıcak su fışkırdı ancak güçlü bir patlama yaşanmadı ve yanardağ hareketsiz kaldı.”
Maresht, “Olaylar oldukça örtüşüyor. O dönemde Etna’nın patlaması, İncirli Adası’ndaki olaylar benzer.” ifadesini kullanarak 2011’de de Santorini’de yer hareketliliğinin yaşandığını ancak zaman içerisinde durulduğunu hatırlattı.
Verilere göre, depremin odak noktasının ve derinliğinin, Santorini Adası’nın Kolumbo denizaltı volkanının altındaki magma odalarıyla örtüşmesinin tasa verici olduğunu vurgulayan Maresht, yanardağ patlamasının yalnızca sismik olayların kıymetlendirilerek varsayım edilemeyeceğini, öbür ölçümlere de muhtaçlık duyulduğunu belirtti.